Konstantin Simonov
(1915 - 1979), Liên Xô
Konstantin Mikhailovich Simonov sinh tại thành phố Sankt-Peterburg là một nhà văn, nhà thơ và nhà biên kịch Liên Xô nổi tiếng. Ông được biết đến nhiều nhất là bài thơ “Đợi anh về” (Жди меня).
+ Nguyên tác tiếng Nga:
Жди меня
В.С. , 1941
Жди меня, и я вернусь.
Только очень жди,
Жди, когда наводят грусть
Желтые дожди,
Жди, когда снега метут,
Жди, когда жара,
Жди, когда других не ждут,
Позабыв вчера.
Жди, когда из дальних мест
Писем не придет,
Жди, когда уж надоест
Всем, кто вместе ждет.
Жди меня, и я вернусь,
Не желай добра
Всем, кто знает наизусть,
Что забыть пора.
Пусть поверят сын и мать
В то, что нет меня,
Пусть друзья устанут ждать,
Сядут у огня,
Выпьют горькое вино
На помин души...
Жди. И с ними заодно
Выпить не спеши.
Жди меня, и я вернусь,
Всем смертям назло.
Кто не ждал меня, тот пусть
Скажет: - Повезло.
Не понять, не ждавшим им,
Как среди огня
Ожиданием своим
Ты спасла меня.
Как я выжил, будем знать
Только мы с тобой,-
Просто ты умела ждать,
Как никто другой.
Bài thơ này được Konstantin Simonov sáng tác trong khoảng thời gian từ sau tháng 10. 1941, lúc quân Đức tiến công ào ạt đến gần thủ đô Moskva, chiến trận xảy ra vô cùng ác liệt. Tác giả đang ở mặt trận, viết bài thơ này gửi về cho người yêu của mình là là nghệ sĩ Valentina Serova(1917 – 1975). Sau khi ra đời , bài thơ đã nhanh chóng nổi tiếng khắp cả nước và vượt sang nhiều nước, vì nó phù hợp với tâm trạng chung của những người lính trên khắp mặt trận trong Thế chiến thứ II. Ở Việt Nam, bài thơ hay này đã được nhà thơ Tố Hữu dịch vào năm 1947 từ một bản dịch tiếng Pháp, bản dịch được trình bày theo thể thơ 5 chữ với nhan đề “Đợi anh về”... Sau này bài thơ còn được phổ nhạc ở Việt Nam với cùng tên.. Gần đây, giới phê bình văn học ở trong nước lại đề cập, thẩm bình về bài thơ và bản dịch. Đồng thời có một số người dịch lại. Với tinh thần yêu văn thơ, chúng tôi xin đóng góp bản dịch của mình, hy vọng nó được trung thực với nghĩa của bản gốc tiếng Nga.
Valentina Serova (1917 – 1975)
(Trái tim thơ của Simonov – một hồng nhan bạc phận)
+ Bản dịch thơ tiếng Việt:
(Theo nghĩa của bản nguyên tác)
Đợi anh về
Chờ anh, anh sẽ về trở lại.
Chỉ cần em thực sự đợi anh.
Hãy chờ, khi em đượm thấm nỗi buồn,
Vì những cơn mưa thu vàng hiu hắt.
Chờ anh khi tuyết rơi buốt lạnh.
Chờ anh khi nắng lửa hè soi.
Chờ anh khi những ai khác không chờ,
Đã quên ngày hôm qua thả trôi vào quá khứ.
Chờ anh, dẫu từ phương xa vời vợi.
Những lá thư không được thấy hồi âm.
Chờ anh, dẫu cho có những ai mệt mỏi chán chường,
Cùng cảnh ngộ như em trong chờ đợi.
Chờ anh, anh sẽ về trở lại.
Không cần chi lời chúc phúc, đâu em!
Anh chỉ cần ai biết đợi chờ bằng cả trái tim.
Dẫu thời gian muốn chìm vào quên lãng.
Dù mẹ anh, con anh đã hoàn toàn vô vọng.
Thực sự tin anh không còn nữa trên đời.
Mặc bạn bè em vì chờ đợi, rã rời.
Quây quần quanh em bên bếp lửa.
Nâng ly rượu đắng cay, ràn rụa.
Tưởng nhớ những linh hồn nơi chiến địa xa xôi.
Em hãy cứ chờ anh, cùng họ vững tin lời.
Đừng vội vàng cạn ly em nhé!.
Chờ anh, anh sẽ về trở lại.
Vượt qua cái chết, xem thường.
Mặc ai đó không chờ nhau đến hồi chung cuộc.
Bảo rằng anh: “ họa may thôi, mới thoát!”
Họ không đợi chờ nên chẳng hiểu gì hơn.
Bởi làm sao giữa biển lửa đạn bom.
Chỉ bằng việc em chờ,
Lại cứu anh thoát chết.
Riêng chúng mình, “ nhờ đâu anh sống sót?”.
Chỉ có em và anh mới hiểu được mà thôi.
Rất giản đơn – “chỉ vì em biết đợi”, em ơi!
Mà không hề giống như ai khác.
HOÀNG NGUYÊN CHƯƠNG dịch
+ Phụ lục các bản dịch để làm tư liệu tham khảo:
1)Bản dịch tiếng Anh:
Wait For Me
Konstantin Simonov, 1941
Wait for me, and I will return.
Only truly wait.
Wait while bringing sorrow
The autumn rains come late.
Wait while snow is blowing,
Wait while heat burns haze,
Wait while others cease to wait,
Forgetting yesterdays.
Wait when letters cease to come
From places far away,
Wait, while others tire of waiting
Together day after day.
Wait for me, and I will return.
Wish no good to those you've met
Who tell you, without thinking,
That it is time to forget.
Let my son and mother believe
That I have met my doom,
Let my friends all quit their hopes,
In the fire-lit gloom
Let them drink their bitter wine,
In memoriam...
Wait. Oh, do not hasten
To sit and drink with them.
Wait for me, and I will return,
Despite all death can do.
Let those who didn't wait for me
Say "Just lucky he came through."
Those who didn't wait can't know
How, while battle blazed,
Just by waiting for your own
Me you truly saved.
We will know how I survived
Only just us two:
Simply, you knew how to wait
As no one else could do
(Chưa tìm ra tên dịch giả)
-----------
Wait for Me
Wait for me, and I'll come back!
Wait with all you've got!
Wait, when dreary yellow rains
Tell you, you should not.
Wait when snow is falling fast,
Wait when summer's hot,
Wait when yesterdays are past,
Others are forgot.
Wait, when from that far-off place,
Letters don't arrive.
Wait, when those with whom you wait
Doubt if I'm alive.
Wait for me, and I'll come back!
Wait in patience yet
When they tell you off by heart
That you should forget.
Even when my dearest ones
Say that I am lost,
Even when my friends give up,
Sit and count the cost,
Drink a glass of bitter wine
To the fallen friend -
Wait! And do not drink with them!
Wait until the end!
Wait for me and I'll come back,
Dodging every fate!
"What a bit of luck!" they'll say,
Those that would not wait.
They will never understand
How amidst the strife,
By your waiting for me, dear,
You had saved my life.
Only you and I will know
How you got me through.
Simply - you knew how to wait -
No one else but you.
Translated by Mike Munford
2)Bản dịch tiếng Pháp:
Attends-moi
(Simonov, 1941)
Si tu m'attends, je reviendrai,
Mais attends-moi très fort.
Attends, quand la pluie jaune
Apporte la tristesse,
Attends quand la neige tournoie,
Attends quand triomphe l'été
Attends quand le passé s'oublie
Et qu'on attend plus les autres.
Attends quand des pays lointains
Il ne viendra plus de courrier,
Attends, lorsque seront lassés
Ceux qui avec toi attendaient.
Si tu m'attends, je reviendrai.
Ne leur pardonne pas, à ceux
Qui vont trouver les mots pour dire
Qu'est venu le temps de l'oubli.
Et s'ils croient, mon fils et ma mère,
S'ils croient, que je ne suis plus,
Si les amis las de m'attendre
Viennent s'asseoir auprès du feu,
Et s'ils portent un toast funèbre
A la mémoire de mon âme..
Attends. Attends et avec eux
refuse de lever ton verre.
Si tu m'attends, je reviendrai
En dépit de toutes les morts.
Et qui ne m'a pas attendu
Peut bien dire : "C'est de la veine".
Ceux qui ne m'ont pas attendu
D'où le comprendraient-ils, comment
En plein milieu du feu,
Ton attente
M'a sauvé.
Comment j'ai survécu, seuls toi et moi
Nous le saurons,
C'est bien simple, tu auras su m'attendre,
comme personne.
(Chưa tìm ra tên dịch giả)
