Thơ Gabriela Mistral (Chi Lê)

                                 Gabriela Mistral
                           (1889 - 1957) Chile (Mỹ Latin) 
​

     Gabriela Mistral có tên thật là  Lucila Godoy Alcayaga, sinh ở Vicuña, Chile. Bà trở thành giáo viên ở tuổi 16 và sau đó là giáo sư đại học của nhiều trường, làm Bộ trưởng Văn hóa và Ngoại giao đồng thời là nhà hoạt động nữ quyền và bảo vệ trẻ em. Bà là nhà văn, nhà thơ Chi Lê nổi tiếng. Năm 1914, bà nhận được giải thưởng Chile. Năm 1922 in tập thơ Desolación (Tuyệt vọng) gây chấn động trên văn đàn Mỹ Latinh. Năm 1945 bà nhận được giải Nobel Văn học, trở thành người Mỹ Latin đầu tiên được vinh dự nhận giải này.Chân dung bà còn được Nhà nước Chile chọn in trên đồng tiền 5.000 peso.
Một vài bài thơ
  1) Bài 1:
     I Am Not Alone

The night, it is deserted 
from the mountains to the sea. 
But I, the one who rocks you, 
I am not alone! 

The sky, it is deserted 
for the moon falls to the sea. 
But I, the one who holds you,
I am not alone ! 

The world, it is deserted. 
All flesh is sad you see. 
But I, the one who hugs you, 
I am not alone! 
 
  + Dịch thơ:
Em không còn cô đơn
 
Đêm hoang vu
Cả từ núi rừng đến biển,
Nhưng em, người khiêu vũ cùng anh qua điệu Roch,
Em không còn cô đơn!
 
Bầu trời hoang vu
Để vầng trăng rơi vào lòng biển,
Nhưng em, người giữ được anh,
Em không còn cô đơn!
 
Trái đất hoang vu
Mọi xác thịt là nỗi buồn anh bắt gặp,
Nhưng em, người ôm chặt anh.
Em không còn cô đơn!
 
 2) Bài 2:
To See Him Again
 
 Never, never again?
Not on nights filled with quivering stars,
or during dawn's maiden brightness
or afternoons of sacrifice?

Or at the edge of a pale path
that encircles the farmlands,
or upon the rim of a trembling fountain,
whitened by a shimmering moon?

Or beneath the forest's
luxuriant, raveled tresses
where, calling his name,
I was overtaken by the night?
Not in the grotto that returns
the echo of my cry?

Oh no. To see him again --
it would not matter where --
in heaven's deadwater
or inside the boiling vortex,
under serene moons or in bloodless fright!

To be with him...
every springtime and winter,
united in one anguished knot
around his bloody neck! 

  + Dịch thơ:
  Gặp chàng lần nữa
 
Không bao giờ, không bao giờ nữa?
Những đêm đầy sao run rẩy chơi vơi
Những bình minh tỏa sáng rạng ngời
Hoặc những chiều tàn rơi man mác.
 
Hoặc bên lối đi mờ nhạt
Giữa cánh đồng bao quanh.
Hoặc bên đài phun nước, nhìn vòng nước lung linh.
Được dát bạc bởi ánh trăng huyền ảo.
 
Hoặc dưới rừng xanh um tùm sắc áo
Làm cho lọn tóc rối bời.
Nơi tôi gọi tên chàng tha thiết không nguôi.
Nơi tôi đã từng vượt qua đêm tối?
Nhưng hang động không vọng về tiếng gọi
Mang điệp âm gào khóc của tôi.         (1)
 
Ôi! Không thể nào để gặp chàng lần nữa.
Khồng thể nào dù bất cứ nơi đâu.
Dẫu bóng ảnh thiên đường chôn mặt nước lặng sâu.
Hoặc bên trong xoáy nước trào sôi sục.
Thanh thản dưới vầng trăng hoặc kinh hoàng nhợt nhạt.
 
Để được ở bên chàng tôi không thể còn mong...
Trong mỗi mùa xuân và mỗi mùa đông.
Cùng ràng buộc trong mối dây đau khổ.
Khi xác chàng vấy máu đầy quanh cổ.    (2)
          HOÀNG NGUYÊN CHƯƠNG dịch
  .Chú thích:
Có lẽ Gabriela Mistral ảnh hưởng nhiều ở Shakespeare trong tác phẩm thơ dài “Venus and Adonis” nên đã ẩn dụ bằng cách nhắc lại điển tich Vệ nữ (Venus) đi tìm người yêu của minh, kêu tên người yêu và hát khúc bi ca để hang động dội lại điệp âm gào khóc của mình.(từ câu 829 – 836 trong thi phẩm đã nêu)để diễn tả tâm trạng về tình cảm riêng của mình. Tác giả mượn điển tích ở Thần thoại Hy Lạp, nói về Adonis – người yêu của Nữ thần Tình yêu Venus, một chàng trai có sắc đẹp mê hồn. Adonis đi săn lợn rừng ở đảo Cyprus, bị con vật này húc chết.       Ở thế giới âm ty, thấy sắc đẹp của chàng, nữ hoàng Perséphone cũng đem lòng yêu say đắm. Do đó đã xảy ra sự tranh chấp giữa Nữ thần Tình yêu Venus và nữ hoàng Perséphone. Sau đó cả hai phải nhờ thần Zeus (thần chúa tể) phán xử. Thần đã xử bằng cách cho Adonis mỗi năm từ mùa xuân về lại dương thế sống với Venus 6 tháng và 6 tháng còn lại chàng trai phải xuống thế giới âm ty sống với Perséphone.
         Bên trên là chuyện điển tích thần thoại, riêng về đời sống lứa đôi thực tế của Gabriela Mistral đã gặp chuyện không may: thời con gái, người yêu đã đính hôn của bà là Romelio Ureta đã treo cổ tự vẫn chết khiến bà mang nỗi ám ảnh lớn trong một số bài thơ.

  3) Bài 3:
    Anniversary
 
And we go on and on,
Neither sleeping nor awake,
Towards the meeting, unaware
That we are already there.
​
That the silence is perfect,
And that the flesh is gone.
The call still is not heard
Nor does the Caller reveal his face.

But perhaps this might be
Oh, my love, the gift
Of the eternal Face without gestures
And of the kingdom without form! 
​
 + Dịch thơ:
Ngày kỷ niệm
 
Chúng ta còn tiếp tục
Không ngủ cũng không thức
Hướng gặp vô tình thôi
Lòng ta vốn sẵn rồi
 
Im lặng là hoàn hảo
Xác thịt là hòa tan
Cuộc gọi không nghe nhận
Không lộ ra mặt chàng.
 
Nhưng điều này do bởi
Món quà tặng của tình
Là chân dung vĩnh cửu
Của vương quốc vô hình
          HOÀNG NGUYÊN CHƯƠNG dịch