Bạch Cư Dị tên chữ là Lạc Thiên, hiệu là Hương Sơn cư sĩ, người Hạ Thành (nay là Thiểm Tây), sống vào thời, sống vào thời Trung Đường (766 – 835) của Trung Quốc. Ông thi đậu tiến sĩ năm Trinh Nguyên, được bổ chức Tả thập di, sau đảm nhiệm việc dạy Thái Tử.
Thời Đường Hiến Tông, do tính khẳng khái cương trực, ông bị đày làm Tư Mã Giang Châu. Con đường hoạn lộ suốt đời lận đận .
Ông để lại hàng ngàn bài thơ, giàu tính trữ tình và hiện thực. Trong số đó có bài Tỳ bà hành và bài Trường hận ca là nổi tiếng nhất.Người ta đã xép ông là một trong ba đại thi hào hàng đầu của Trung Quốc, chỉ đứng sau Lý Bạch và Đỗ Phủ.
Ở đây xin giới thiệu một bài thơ tình của ông:
*Nguyên tác:
感 鏡
美 人 與 我 別，
留 鏡 在 匣 中。
自 從 花 顏 去，
秋 水 無 芙 蓉。
經 年 不 開 匣，
紅 埃 覆 青 銅。
今 朝 一 拂 拭，
自 顧 憔 悴 容。
照 罷 重 惆 悵，
背 有 雙 盤 龍。
白居易
*Dịch âm:
Cảm kính
Mỹ nhân dữ ngã biệt
Lưu kính tại hạp trung
Tự tòng hoa nhan khứ
Thu thủy vô phù dung
Kinh niên bất khai hạp
Hồng ai phú thanh đồng
Kim triêu nhất phất thức
Tự cố tiều tụy dung
Chiếu bãi trùng trù trướng
Bối hữu song bàn long
*Bạch Cư Dị
*Dịch nghĩa:
CẢM XÚC VÌ GƯƠNG
Khi mỹ nhân từ biệt ta
Có lưu lại gương soi trong hộp
Kể từ khi mặt hoa xa cách
Mặt nước mùa thu không còn bóng của đóa phù dung
Suốt cả năm ta không mở hộp
Bụi hồng phủ hoen kính đồng xanh
Sáng nay mở ra chùi
Thấy khuôn mặt mình tiều tụy hốc hác
Soi xong lòng càng đau đớn
Nhìn mặt sau lưng gương đôi rồng vẫn còn quấn quýt.
*HOÀNG NGUYÊN CHƯƠNG dịch
*Dịch thơ:
+Bản dịch 1:
CẢM XÚC VÌ GƯƠNG
Mỹ nhân từ độ xa ta
Lưu gương trong hộp gọi là của nhau
Mặt hoa cách biệt từ lâu
Để làn thu thủy vắng màu phù dung
Suốt năm không mở gương trông
Bụi hồng phủ kín kính đồng hoen xanh
Sáng nay mở hộp lau nhanh
Trong gương chợt thấy dáng mình xác xơ
Soi xong lòng những ngẩn ngơ
Cặp rồng quấn quýt sững sờ sau gương.
*HOÀNG NGUYÊN CHƯƠNG dịch
*Bản dịch 2:
CẢM XÚC VÌ GƯƠNG
Người đẹp chia tay ta
Lưu lại gương trong hộp
Từ khi cách mặt hoa
Phù dung đâu còn bóng
Không mở hộp suốt năm
Bụi hồng hoen đồng kính
Sáng nay lau chùi lại
Trông tiều tụy hình dung
Soi xong lòng đau đớn
Lưng gương quyện cặp rồng.
*HOÀNG NGUYÊN CHƯƠNG dịch
Thời Đường Hiến Tông, do tính khẳng khái cương trực, ông bị đày làm Tư Mã Giang Châu. Con đường hoạn lộ suốt đời lận đận .
Ông để lại hàng ngàn bài thơ, giàu tính trữ tình và hiện thực. Trong số đó có bài Tỳ bà hành và bài Trường hận ca là nổi tiếng nhất.Người ta đã xép ông là một trong ba đại thi hào hàng đầu của Trung Quốc, chỉ đứng sau Lý Bạch và Đỗ Phủ.
Ở đây xin giới thiệu một bài thơ tình của ông:
*Nguyên tác:
感 鏡
美 人 與 我 別，
留 鏡 在 匣 中。
自 從 花 顏 去，
秋 水 無 芙 蓉。
經 年 不 開 匣，
紅 埃 覆 青 銅。
今 朝 一 拂 拭，
自 顧 憔 悴 容。
照 罷 重 惆 悵，
背 有 雙 盤 龍。
白居易
*Dịch âm:
Cảm kính
Mỹ nhân dữ ngã biệt
Lưu kính tại hạp trung
Tự tòng hoa nhan khứ
Thu thủy vô phù dung
Kinh niên bất khai hạp
Hồng ai phú thanh đồng
Kim triêu nhất phất thức
Tự cố tiều tụy dung
Chiếu bãi trùng trù trướng
Bối hữu song bàn long
*Bạch Cư Dị
*Dịch nghĩa:
CẢM XÚC VÌ GƯƠNG
Khi mỹ nhân từ biệt ta
Có lưu lại gương soi trong hộp
Kể từ khi mặt hoa xa cách
Mặt nước mùa thu không còn bóng của đóa phù dung
Suốt cả năm ta không mở hộp
Bụi hồng phủ hoen kính đồng xanh
Sáng nay mở ra chùi
Thấy khuôn mặt mình tiều tụy hốc hác
Soi xong lòng càng đau đớn
Nhìn mặt sau lưng gương đôi rồng vẫn còn quấn quýt.
*HOÀNG NGUYÊN CHƯƠNG dịch
*Dịch thơ:
+Bản dịch 1:
CẢM XÚC VÌ GƯƠNG
Mỹ nhân từ độ xa ta
Lưu gương trong hộp gọi là của nhau
Mặt hoa cách biệt từ lâu
Để làn thu thủy vắng màu phù dung
Suốt năm không mở gương trông
Bụi hồng phủ kín kính đồng hoen xanh
Sáng nay mở hộp lau nhanh
Trong gương chợt thấy dáng mình xác xơ
Soi xong lòng những ngẩn ngơ
Cặp rồng quấn quýt sững sờ sau gương.
*HOÀNG NGUYÊN CHƯƠNG dịch
*Bản dịch 2:
CẢM XÚC VÌ GƯƠNG
Người đẹp chia tay ta
Lưu lại gương trong hộp
Từ khi cách mặt hoa
Phù dung đâu còn bóng
Không mở hộp suốt năm
Bụi hồng hoen đồng kính
Sáng nay lau chùi lại
Trông tiều tụy hình dung
Soi xong lòng đau đớn
Lưng gương quyện cặp rồng.
*HOÀNG NGUYÊN CHƯƠNG dịch
