GUILLAUME APOLLINAIRE
Sinh : 26.08.1880 ở Rome, nước Ý.
Mất : 09. 11.1918 (38 tuổi) tại Paris, Pháp
Tên thật bằng tiếng Ba Lan: Wilhelm Albert Vladimir Apollinairis de Waz – Kostrowitcki.
Ông đã từng ra mặt trận, phục vụ ngành pháo binh và bị thương nặng Trong năm 1913, bài thơ Le Pont Mirabeau (Cầu Mirabeau)ra đời (in trong tập thơ Alcools) và trường ca Zone đã đưa Guillaume Apollinaire lên vị trí số một trong các nhà thơ đương thời. Năm 1914 in một số bài thơ viết theo kiểu tạo hình (calligrammes). Ông được đánh giá là một trong những nhà thơ lớn nhất ở đầu thế kỷ 20.
Tác phẩm: Ông viết rất nhiều, một số tác phẩm tiêu biểu sau đây:
- La Chanson du Mal-Aimé (1909)
- La Poésie symboliste (1909)
- Les Peintres cubiste (1913)
- Alcools (1913)
- Les Méditations esthétiques (1913)
- L’Antitradition futuriste (1914)
- Le Poète assassiné (1916)
- L’Esprit nouveau et les Poètes (1917)
- Le Flâneur des deux rives (1918)
Xin giới thiệu bài thơ Le pont Mirabeau nổi tiếng nhất của ông:
LE PONT MIRABEAU
Sous le pont Mirabeau coule la Seine
Et nos amours
Faut -il qu’il m'en souvienne
La joie venait toujours après la peine
Vienne la nuit sonne l’heure
Les jours s’en vont je demeure
Les mains dans les mains restons face à face
Tandis que sous
Le pont de nos bras passe
Des éternels regards l’onde si lasse
Vienne la nuit sonne l’heure
Les jours s’en vont je demeure
L’amour s’en va comme cette eau courante
L’amour s’en va
Comme la vie est lente
Et comme l’Espérance est violente
Vienne la nuit sonne l’heure
Les jours s’en vont je demeure
Passent les jours et passent les semaines
Ni temps passé
Ni les amours reviennent
Sous le pont Mirabeau coule la Seine
Vienne la nuit sonne l’heure
Les jous s’en vont je demeure
· * Alcools (1913) .Gallimard
*Dịch thơ:
CẦU MIRABEAU
Dưới cầu Mirabeau, dòng sông Seine trôi chảy
Và cuộc tình chúng ta cũng vậy
Biết có cần nên nhớ lại không
Sau nỗi buồn mênh mông,
niềm vui thường xuất hiện
Đêm vẫn đến , chuông báo giờ vẫn điểm
Ngày trôi qua mà tôi vẫn còn đây
Tay trong tay, mặt nhìn mặt
Chính lúc này
Dưới vồng cầu tay
con nước cuốn trôi qua biền biệt
Còn để lại sóng mắt nhìn thiên thu mỏi mệt
Đêm vẫn đến chuông báo giờ vẫn điểm
Ngày trôi qua mà tôi vẫn còn đây
Tình yêu đi qua như dòng nước chảy
Tình yêu đi qua
Sao cuộc đời vẫn còn chậm rãi
Sao hy vọng quá nồng nàn
Đêm vẫn đến, chuông báo giờ vẫn điểm
Ngày trôi qua mà tôi vẫn còn đây
Những ngày trôi qua,
những tuần trôi qua
Cả thời gian dĩ vãng cũng không còn
Như cuộc tình chúng ta không bao giờ trở lại
Dưới cầu Mirabeau, dòng sông Seine trôi chảy
Đêm vẫn đến, chuông báo giờ vẫn điểm
Ngày trôi qua mà tôi vẫn còn đây...
*Trích từ tập thơ Alcools do nhà xuất bản Gallimard ấn hành năm 1913 (Bài thơ được sáng tác vào năm 1912)
* HOÀNG NGUYÊN CHƯƠNG dịch
Sinh : 26.08.1880 ở Rome, nước Ý.
Mất : 09. 11.1918 (38 tuổi) tại Paris, Pháp
Tên thật bằng tiếng Ba Lan: Wilhelm Albert Vladimir Apollinairis de Waz – Kostrowitcki.
Ông đã từng ra mặt trận, phục vụ ngành pháo binh và bị thương nặng Trong năm 1913, bài thơ Le Pont Mirabeau (Cầu Mirabeau)ra đời (in trong tập thơ Alcools) và trường ca Zone đã đưa Guillaume Apollinaire lên vị trí số một trong các nhà thơ đương thời. Năm 1914 in một số bài thơ viết theo kiểu tạo hình (calligrammes). Ông được đánh giá là một trong những nhà thơ lớn nhất ở đầu thế kỷ 20.
Tác phẩm: Ông viết rất nhiều, một số tác phẩm tiêu biểu sau đây:
- La Chanson du Mal-Aimé (1909)
- La Poésie symboliste (1909)
- Les Peintres cubiste (1913)
- Alcools (1913)
- Les Méditations esthétiques (1913)
- L’Antitradition futuriste (1914)
- Le Poète assassiné (1916)
- L’Esprit nouveau et les Poètes (1917)
- Le Flâneur des deux rives (1918)
Xin giới thiệu bài thơ Le pont Mirabeau nổi tiếng nhất của ông:
LE PONT MIRABEAU
Sous le pont Mirabeau coule la Seine
Et nos amours
Faut -il qu’il m'en souvienne
La joie venait toujours après la peine
Vienne la nuit sonne l’heure
Les jours s’en vont je demeure
Les mains dans les mains restons face à face
Tandis que sous
Le pont de nos bras passe
Des éternels regards l’onde si lasse
Vienne la nuit sonne l’heure
Les jours s’en vont je demeure
L’amour s’en va comme cette eau courante
L’amour s’en va
Comme la vie est lente
Et comme l’Espérance est violente
Vienne la nuit sonne l’heure
Les jours s’en vont je demeure
Passent les jours et passent les semaines
Ni temps passé
Ni les amours reviennent
Sous le pont Mirabeau coule la Seine
Vienne la nuit sonne l’heure
Les jous s’en vont je demeure
· * Alcools (1913) .Gallimard
*Dịch thơ:
CẦU MIRABEAU
Dưới cầu Mirabeau, dòng sông Seine trôi chảy
Và cuộc tình chúng ta cũng vậy
Biết có cần nên nhớ lại không
Sau nỗi buồn mênh mông,
niềm vui thường xuất hiện
Đêm vẫn đến , chuông báo giờ vẫn điểm
Ngày trôi qua mà tôi vẫn còn đây
Tay trong tay, mặt nhìn mặt
Chính lúc này
Dưới vồng cầu tay
con nước cuốn trôi qua biền biệt
Còn để lại sóng mắt nhìn thiên thu mỏi mệt
Đêm vẫn đến chuông báo giờ vẫn điểm
Ngày trôi qua mà tôi vẫn còn đây
Tình yêu đi qua như dòng nước chảy
Tình yêu đi qua
Sao cuộc đời vẫn còn chậm rãi
Sao hy vọng quá nồng nàn
Đêm vẫn đến, chuông báo giờ vẫn điểm
Ngày trôi qua mà tôi vẫn còn đây
Những ngày trôi qua,
những tuần trôi qua
Cả thời gian dĩ vãng cũng không còn
Như cuộc tình chúng ta không bao giờ trở lại
Dưới cầu Mirabeau, dòng sông Seine trôi chảy
Đêm vẫn đến, chuông báo giờ vẫn điểm
Ngày trôi qua mà tôi vẫn còn đây...
*Trích từ tập thơ Alcools do nhà xuất bản Gallimard ấn hành năm 1913 (Bài thơ được sáng tác vào năm 1912)
* HOÀNG NGUYÊN CHƯƠNG dịch
Cầu Mirabeau trên sông Seine
ĐÔI LỜI VỀ BÀI THƠ “ LE PONT MIRABEAU” CỦA APOLLINAIRE
* Hoàng Nguyên Chương
* Hoàng Nguyên Chương
Guillaume Apollinaire ( 1880 – 1918 ) là một trong những nhà thơ lớn nổi tiếng nhất của thế kỷ 19 và cho đến hiện nay. Ông đã mang lại nhiều hình thức đổi mới cho thơ,thoát khỏi sự ràng buộc của thơ cũ.
Bài thơ Le pont Mirabeau ( Cầu Mirabeau ) là một trong những bài thơ hay nhất của ông, nó được sáng tác vào năm 1912 và được xuất bản vào năm 1913 ở tập thơ Alcols. Đến nay nó đã được 98 năm (1912 - 2010 ) và có một sức sống thật mãnh liệt.Bài thơ không chỉ nổi tiếng ở nước Pháp mà còn lan xa khắp nơi trên thế giới.Mọi người đã xem nó là một kiệt tác. Nó cũng đã được chọn vào chương trình sách giáo khoa để dạy cho học sinh Pháp.
Bài thơ chỉ có 24 câu, gồm 4 đoản khúc bốn câu và 2 điệp khúc hai câu nhưng sức chứa của nó thật vô hạn. Bài thơ không chỉ đơn thuần hoài niệm về mối tình của tác giả với nữ hoạ sĩ Marie Laurencin (1885 – 1956), một cuộc tình kéo dài trong 4 năm (1909 – 1912) mà ý nghĩa của nó còn vượt xa hơn ở nhiều lĩnh vực khác.
Bài thơ Le pont Mirabeau ( Cầu Mirabeau ) là một trong những bài thơ hay nhất của ông, nó được sáng tác vào năm 1912 và được xuất bản vào năm 1913 ở tập thơ Alcols. Đến nay nó đã được 98 năm (1912 - 2010 ) và có một sức sống thật mãnh liệt.Bài thơ không chỉ nổi tiếng ở nước Pháp mà còn lan xa khắp nơi trên thế giới.Mọi người đã xem nó là một kiệt tác. Nó cũng đã được chọn vào chương trình sách giáo khoa để dạy cho học sinh Pháp.
Bài thơ chỉ có 24 câu, gồm 4 đoản khúc bốn câu và 2 điệp khúc hai câu nhưng sức chứa của nó thật vô hạn. Bài thơ không chỉ đơn thuần hoài niệm về mối tình của tác giả với nữ hoạ sĩ Marie Laurencin (1885 – 1956), một cuộc tình kéo dài trong 4 năm (1909 – 1912) mà ý nghĩa của nó còn vượt xa hơn ở nhiều lĩnh vực khác.
Họa sĩ Marie Laurencin
Đầu đề của nó mang tên một cây cầu nhưng tác giả không nói gì về cây cầu mà chỉ mượn không gian cây cầu,nơi mình đã từng đi qua, đã từng hò hẹn, để nói về sự trôi chảy của thời gian thông qua hình ảnh trôi chảy của dòng sông Seine. Tác giả đã đứng giữa dòng thời gian biến dịch để nhận thức về cái hiện hữu. Trước dòng chảy của con nuớc,tác giả nói về sự trôi chảy của tình yêu, kỷ niệm; sự trôi chảy của những phút giây trong hiện tại; sự trôi chảy của những ngày ,những tuần; sự trôi chảy của thời gian dĩ vãng...Và trong sự trôi chảy lạnh lùng này,con người còn đứng lại để cảm nhận hình thái bất lực tôi ( la forme de mon inpuissance ) của mình trước thời gian. Trong những câu thơ, nhà thơ không hề đề cập gì đến lý luận của triết học nhưng tự thân của nó đã hàm chứa nhiều vấn đề triết học nói về thân phận con người, về tình yêu gắn liền với không gian và thời gian ...Phải nói trong lãnh địa văn học ,hiểu và thấm đẫm về sự trôi chảy của dòng sông thời gian như Apollinaire , như Lamartine hoặc như Hermann Hesse ( 1877 – 1962 ) quả là hiếm có.
Chính vì bài thơ nổi tiếng nên nó đã làm cho cây cầu Mirabeau trở nên nổi tiếng trong văn học mặc dầu nó không phải là cây cầu hoành tráng nhất trong số 37 cây cầu bắc qua sông Seine. Nó đã làm động cơ cho nhiều du khách yêu thơ tới đây thăm viếng.
Gần một thế kỷ qua, bài thơ đã được dịch ra nhiều thứ tiếng. Nhiều nhạc sĩ đã lấy cầu Mirabeau làm tựa đề cho bài hát như Brassers, hoăc phổ nhạc như Marc Lavoine....Ở địa hạt thơ dịch của Việt Nam, cũng đã có một số người dịch bài này . Tuy nhiên với tấm lòng yêu thơ ,chúng tôi cũng mạnh dạn góp mặt,bám sát ý nghĩa bài thơ để dịch lại mong được cùng chia xẻ với bạn đọc.
Chính vì bài thơ nổi tiếng nên nó đã làm cho cây cầu Mirabeau trở nên nổi tiếng trong văn học mặc dầu nó không phải là cây cầu hoành tráng nhất trong số 37 cây cầu bắc qua sông Seine. Nó đã làm động cơ cho nhiều du khách yêu thơ tới đây thăm viếng.
Gần một thế kỷ qua, bài thơ đã được dịch ra nhiều thứ tiếng. Nhiều nhạc sĩ đã lấy cầu Mirabeau làm tựa đề cho bài hát như Brassers, hoăc phổ nhạc như Marc Lavoine....Ở địa hạt thơ dịch của Việt Nam, cũng đã có một số người dịch bài này . Tuy nhiên với tấm lòng yêu thơ ,chúng tôi cũng mạnh dạn góp mặt,bám sát ý nghĩa bài thơ để dịch lại mong được cùng chia xẻ với bạn đọc.
Rất mong được bạn đọc góp ý
* Để các bạn thưởng thức và đối chiếu, chúng tôi xin đăng tải thêm một bản dịch tiếng Anh sau đây :
The Mirabeau Bridge
*Translated by Peter Dean.
Under the Mirabeau Bridge runs the Seine
And our love
I must bring to mind once again
That joy always came after pain
Cometh the night chimeth the hour
The days go on I lack power
Hands joined face to face each of us abides
Whilst beneath
The bridge our arms form slides
The weary water of love forever's tides
Cometh the night chimeth the hour
The days go on I lack power
Love passes like this running stream
Love takes its leave
Life is a dream
And Hope a dangerous extreme
Cometh the night chimeth the hour
The days go on I lack power
On go the days and on go weeks again
Not time gone by
Nor love can one regain
Under the Mirabeau Bridge runs the Seine
Cometh the night chimeth the hour
The days go on I lack power
* Để các bạn thưởng thức và đối chiếu, chúng tôi xin đăng tải thêm một bản dịch tiếng Anh sau đây :
The Mirabeau Bridge
*Translated by Peter Dean.
Under the Mirabeau Bridge runs the Seine
And our love
I must bring to mind once again
That joy always came after pain
Cometh the night chimeth the hour
The days go on I lack power
Hands joined face to face each of us abides
Whilst beneath
The bridge our arms form slides
The weary water of love forever's tides
Cometh the night chimeth the hour
The days go on I lack power
Love passes like this running stream
Love takes its leave
Life is a dream
And Hope a dangerous extreme
Cometh the night chimeth the hour
The days go on I lack power
On go the days and on go weeks again
Not time gone by
Nor love can one regain
Under the Mirabeau Bridge runs the Seine
Cometh the night chimeth the hour
The days go on I lack power
