VICTOR HUGO
(1802 - 1885)
(1802 - 1885)
Victor Hugo sinh vào ngày 26 tháng 2 năm 1802 trong tỉnh Besancon, nước Pháp mất vào ngày 22 tháng 5 năm 1885 tại Paris. Thuở nhỏ sống ở Ý và Tây Ban Nha, sau đó ở Paris.
Ông là một thiên tài lớn của Pháp bao gồm nhiều lãnh vực: văn, thơ, kịch, phê bình...Năm 39 tuổi (1841), ông đã vào Viện hàn lâm Pháp và ông cũng là một chính khách
Sự nghiệp sáng tác của ông thật đồ sộ, có hơn 45 tác phẩm. Trong các tác phẩm văn xuôi ông có hai tác phẩm lớn là :Những người khốn khổ (Les Misérables) và Nhà thờ Đức bà Paris (Notre Dame de Paris) đã nổi danh lừng lẫy khắp cả thế giới, để lại ảnh hưởng sâu sắc về phong cách viết cho các nhà văn sau này. Riêng trong lĩnh vực thơ, ông có 9 tác phẩm. Ông được xem là một đại thi hào, một con chim đầu đàn của phong trào thi ca lãng mạn.Ông là danh nhân lớn của Pháp và thế giới.
Sau đây là bài thơ tình tiêu biểu của ông.
Puisque j'ai mis ma lèvre à ta coupe encor pleine
Puisque j'ai mis ma lèvre à ta coupe encor pleine ;
Puisque j'ai dans tes mains posé mon front pâli ;
Puisque j'ai respiré parfois la douce haleine
De ton âme, parfum dans l'ombre enseveli ;
Puisqu'il me fut donné de t'entendre me dire
Les mots où se répand le coeur mystérieux ;
Puisque j'ai vu pleurer, puisque j'ai vu sourire
Ta bouche sur ma bouche et tes yeux sur mes yeux ;
Puisque j'ai vu briller sur ma tête ravie
Un rayon de ton astre, hélas ! voilé toujours ;
Puisque j'ai vu tomber dans l'onde de ma vie
Une feuille de rose arrachée à tes jours ;
Je puis maintenant dire aux rapides années :
- Passez ! passez toujours ! je n'ai plus à vieillir !
Allez-vous-en avec vos fleurs toutes fanées ;
J'ai dans l'âme une fleur que nul ne peut cueillir !
Votre aile en le heurtant ne fera rien répandre
Du vase où je m'abreuve et que j'ai bien rempli.
Mon âme a plus de feu que vous n'avez de cendre !
Mon coeur a plus d'amour que vous n'avez d'oubli !
*Dịch nghĩa:
Bởi từ khi môi anh chạm vào cái cốc còn đầy của em.
Bởi từ khi vầng trán nhợt nhạt của anh đặt vào tay em.
Bởi vì đôi khi anh được hít hơi thở ngọt ngào.
Của tâm hồn em, hương thơm trong bóng đêm thoảng kín.
Bởi từ khi anh được ban cho nghe tiếng em nói.
Những lời tràn đầy của con tim bí ẩn.
Bởi từ khi anh đã thấy em khóc và đã thấy em mỉm cười.
Môi em gắn môi anh và mắt em trong mắt anh. (1)
Bởi từ khi anh thấy niềm vui ngời sáng trên đầu anh.
Tia sáng vì sao của em. Ôi! Luôn luôn tràn ngập.
Bởi từ khi anh thấy rơi vào lượn sóng đời anh.
Một chiếc lá hoa hồng tách ra từ đời em.
Bây giờ anh nói với tháng năm trôi qua hối hả:
Qua đi ! Cứ trôi qua đi! Nhưng ta không già cỗi
Hãy cuốn đi tất cả những đóa hoa tàn tạ của ngươi!
Ta có trong tâm hồn một đóa hoa không thể nào hái được.
Đôi cánh (thời gian) của ngươi chạm vào không thể làm rơi vãi.
Bình nước ta uống và đã đầy hơn.
Tâm hồn ta có lửa hơn là ngươi chỉ có tro tàn.
Trái tim ta có tình yêu hơn là ngươi chỉ có sự quên lãng.
HOÀNG NGUYÊN CHƯƠNG dịch
*Chú thích:
Câu “Ta bouche sur ma bouche et tes yeux sur mes yeux”có thể Hugo đã ảnh hưởng ý thơ của Shakespeare. Vì trong tác phẩm “Venus and Adonis”, ở câu 120, Shakespeare có viết“...Then why not lips on lips, since eyes in eyes?”.(Vậy, sao môi không thể gắn liền môi khi mắt chìm trong mắt).
Dịch thơ:
BỞI CÓ TÌNH YÊU
Bởi môi anh chạm chén tình lai láng.
Được tay em áp vầng trán xanh xao.
Bởi vì anh hít hơi thở ngọt ngào
Cả hồn em đọng hương đêm thầm kín.
Bởi được nghe tiếng nói em trìu mến
Mang đầy lời bí ẩn của con tim.
Cả nụ cười, ngấn lệ thoáng mi em.
Môi ta gắn và mắt chìm trong mắt.
Bởi thấy trên đầu anh sáng ngời hạnh phúc
Có ngôi sao em lấp lánh mơ màng.
Bởi thấy rơi vào lượn sóng đời anh
Một chiếc lá hoa hồng từ đời em buông thả.
Giờ anh nói với tháng năm hối hả
Cứ qua đi! Nhưng ta chẳng cỗi già.
Cuốn theo ngươi xác tàn tạ loài hoa!
Trong hồn ta có đóa hoa không thể hái.
Đôi cánh ngươi chạm vào không rơi vãi
Nước trong bình vẫn đầy ngập chứa chan.
Tâm hồn ta có lửa hơn ngươi có tro tàn.
Tim ta có tình yêu hơn ngươi có lãng quên vô tận...
·
HOÀNG NGUYÊN CHƯƠNG dịch
(*) Đầu đề do người dịch tự đặt căn cứ theo nội dung bài thơ
Ông là một thiên tài lớn của Pháp bao gồm nhiều lãnh vực: văn, thơ, kịch, phê bình...Năm 39 tuổi (1841), ông đã vào Viện hàn lâm Pháp và ông cũng là một chính khách
Sự nghiệp sáng tác của ông thật đồ sộ, có hơn 45 tác phẩm. Trong các tác phẩm văn xuôi ông có hai tác phẩm lớn là :Những người khốn khổ (Les Misérables) và Nhà thờ Đức bà Paris (Notre Dame de Paris) đã nổi danh lừng lẫy khắp cả thế giới, để lại ảnh hưởng sâu sắc về phong cách viết cho các nhà văn sau này. Riêng trong lĩnh vực thơ, ông có 9 tác phẩm. Ông được xem là một đại thi hào, một con chim đầu đàn của phong trào thi ca lãng mạn.Ông là danh nhân lớn của Pháp và thế giới.
Sau đây là bài thơ tình tiêu biểu của ông.
Puisque j'ai mis ma lèvre à ta coupe encor pleine
Puisque j'ai mis ma lèvre à ta coupe encor pleine ;
Puisque j'ai dans tes mains posé mon front pâli ;
Puisque j'ai respiré parfois la douce haleine
De ton âme, parfum dans l'ombre enseveli ;
Puisqu'il me fut donné de t'entendre me dire
Les mots où se répand le coeur mystérieux ;
Puisque j'ai vu pleurer, puisque j'ai vu sourire
Ta bouche sur ma bouche et tes yeux sur mes yeux ;
Puisque j'ai vu briller sur ma tête ravie
Un rayon de ton astre, hélas ! voilé toujours ;
Puisque j'ai vu tomber dans l'onde de ma vie
Une feuille de rose arrachée à tes jours ;
Je puis maintenant dire aux rapides années :
- Passez ! passez toujours ! je n'ai plus à vieillir !
Allez-vous-en avec vos fleurs toutes fanées ;
J'ai dans l'âme une fleur que nul ne peut cueillir !
Votre aile en le heurtant ne fera rien répandre
Du vase où je m'abreuve et que j'ai bien rempli.
Mon âme a plus de feu que vous n'avez de cendre !
Mon coeur a plus d'amour que vous n'avez d'oubli !
*Dịch nghĩa:
Bởi từ khi môi anh chạm vào cái cốc còn đầy của em.
Bởi từ khi vầng trán nhợt nhạt của anh đặt vào tay em.
Bởi vì đôi khi anh được hít hơi thở ngọt ngào.
Của tâm hồn em, hương thơm trong bóng đêm thoảng kín.
Bởi từ khi anh được ban cho nghe tiếng em nói.
Những lời tràn đầy của con tim bí ẩn.
Bởi từ khi anh đã thấy em khóc và đã thấy em mỉm cười.
Môi em gắn môi anh và mắt em trong mắt anh. (1)
Bởi từ khi anh thấy niềm vui ngời sáng trên đầu anh.
Tia sáng vì sao của em. Ôi! Luôn luôn tràn ngập.
Bởi từ khi anh thấy rơi vào lượn sóng đời anh.
Một chiếc lá hoa hồng tách ra từ đời em.
Bây giờ anh nói với tháng năm trôi qua hối hả:
Qua đi ! Cứ trôi qua đi! Nhưng ta không già cỗi
Hãy cuốn đi tất cả những đóa hoa tàn tạ của ngươi!
Ta có trong tâm hồn một đóa hoa không thể nào hái được.
Đôi cánh (thời gian) của ngươi chạm vào không thể làm rơi vãi.
Bình nước ta uống và đã đầy hơn.
Tâm hồn ta có lửa hơn là ngươi chỉ có tro tàn.
Trái tim ta có tình yêu hơn là ngươi chỉ có sự quên lãng.
HOÀNG NGUYÊN CHƯƠNG dịch
*Chú thích:
Câu “Ta bouche sur ma bouche et tes yeux sur mes yeux”có thể Hugo đã ảnh hưởng ý thơ của Shakespeare. Vì trong tác phẩm “Venus and Adonis”, ở câu 120, Shakespeare có viết“...Then why not lips on lips, since eyes in eyes?”.(Vậy, sao môi không thể gắn liền môi khi mắt chìm trong mắt).
Dịch thơ:
BỞI CÓ TÌNH YÊU
Bởi môi anh chạm chén tình lai láng.
Được tay em áp vầng trán xanh xao.
Bởi vì anh hít hơi thở ngọt ngào
Cả hồn em đọng hương đêm thầm kín.
Bởi được nghe tiếng nói em trìu mến
Mang đầy lời bí ẩn của con tim.
Cả nụ cười, ngấn lệ thoáng mi em.
Môi ta gắn và mắt chìm trong mắt.
Bởi thấy trên đầu anh sáng ngời hạnh phúc
Có ngôi sao em lấp lánh mơ màng.
Bởi thấy rơi vào lượn sóng đời anh
Một chiếc lá hoa hồng từ đời em buông thả.
Giờ anh nói với tháng năm hối hả
Cứ qua đi! Nhưng ta chẳng cỗi già.
Cuốn theo ngươi xác tàn tạ loài hoa!
Trong hồn ta có đóa hoa không thể hái.
Đôi cánh ngươi chạm vào không rơi vãi
Nước trong bình vẫn đầy ngập chứa chan.
Tâm hồn ta có lửa hơn ngươi có tro tàn.
Tim ta có tình yêu hơn ngươi có lãng quên vô tận...
·
HOÀNG NGUYÊN CHƯƠNG dịch
(*) Đầu đề do người dịch tự đặt căn cứ theo nội dung bài thơ
Juliette Drouet
(Người tình 50 năm của Victor Hugo)
Tác giả của hai câu thơ:
- Thế giới hưởng được tư tưởng của chàng.
Còn tôi được tình yêu của chàng.
(Sau khi bà mất, hai câu thơ này đã được đề trên mộ.)
*Giới thiệu bản dịch khác:
VÌ ANH NẾM
Anh đã nếm chén tình chan chứa.
Trong tay em áp vầng trán say sưa
Anh đã thở ngọt ngào hơi thở
Tâm hồn em trong bóng lá đong đưa.
Anh đã nghe giọng em thầm thĩ
Trái tim em huyền diệu bao lời
Anh đã thấy nụ cười và ngấn lệ
Mắt em trong mắt anh và môi chạm vào môi.
Anh đã thấy trên đầu anh lấp loáng
Ngôi sao em ẩn hiện giữa làn mây
Anh đã nghe trên hồ anh rụng xuống
Đóa hồng em lìa khỏi cánh tay gầy.
Anh có thể nói với tháng năm vội vã :
Qua đi ! Qua đi ! Ta chẳng cỗi già đâu
Hãy xa lánh với tháng năm tàn tạ
Ta có trong hồn một đóa thắm bền lâu
Cánh thời gian không thể chạm vào làm rơi vãi
Nước trong bình đầy chửa bao nhiêu
Người có tro tàn không bằng ta có lửa
Người có lãng quên không bằng ta có tình yêu.
· * TẾ HANH dịch
(Người tình 50 năm của Victor Hugo)
Tác giả của hai câu thơ:
- Thế giới hưởng được tư tưởng của chàng.
Còn tôi được tình yêu của chàng.
(Sau khi bà mất, hai câu thơ này đã được đề trên mộ.)
*Giới thiệu bản dịch khác:
VÌ ANH NẾM
Anh đã nếm chén tình chan chứa.
Trong tay em áp vầng trán say sưa
Anh đã thở ngọt ngào hơi thở
Tâm hồn em trong bóng lá đong đưa.
Anh đã nghe giọng em thầm thĩ
Trái tim em huyền diệu bao lời
Anh đã thấy nụ cười và ngấn lệ
Mắt em trong mắt anh và môi chạm vào môi.
Anh đã thấy trên đầu anh lấp loáng
Ngôi sao em ẩn hiện giữa làn mây
Anh đã nghe trên hồ anh rụng xuống
Đóa hồng em lìa khỏi cánh tay gầy.
Anh có thể nói với tháng năm vội vã :
Qua đi ! Qua đi ! Ta chẳng cỗi già đâu
Hãy xa lánh với tháng năm tàn tạ
Ta có trong hồn một đóa thắm bền lâu
Cánh thời gian không thể chạm vào làm rơi vãi
Nước trong bình đầy chửa bao nhiêu
Người có tro tàn không bằng ta có lửa
Người có lãng quên không bằng ta có tình yêu.
· * TẾ HANH dịch