Sinh: 9/4/1821 tại Paris. Chết : 31/8/1867 (46 tuổi) ở Pháp.
- Xuất bản tập thơ ‘Les Fleurs du mal’ (Những Đóa Hoa Xấu Số) 1857
-Xuất bản Thơ văn xuôi 1866.
Ông là một trong những nhà thơ có ảnh hưởng lớn nhất ở Pháp trong thế kỷ 19 thuộc trường phái tượng trưng chủ nghĩa, được đánh giá là thiên tài lớn của nền
thi ca Pháp.
Xin giới thiệu một số bài thơ tiêu biểu.
1) Lời mời viễn du:
L'invitation au voyage
Mon enfant, ma soeur,
Songe à la douceur
D'aller là-bas vivre ensemble!
Aimer à loisir,
Aimer et mourir
Au pays qui te ressemble!
Les soleils mouillés
De ces ciels brouillés
Pour mon esprit ont les charmes
Si mystérieux
De tes traîtres yeux,
Brillant à travers leurs larmes.
Là, tout n'est qu'ordre et beauté,
Luxe, calme et volupté.
Des meubles luisants,
Polis par les ans,
Décoreraient notre chambre;
Les plus rares fleurs
Mêlant leurs odeurs
Aux vagues senteurs de l'ambre,
Les riches plafonds,
Les miroirs profonds,
La splendeur orientale,
Tout y parlerait
À l'âme en secret
Sa douce langue natale.
Là, tout n'est qu'ordre et beauté,
Luxe, calme et volupté.
Vois sur ces canaux (1)
Dormir ces vaisseaux
Dont l'humeur est vagabonde;
C'est pour assouvir
Ton moindre désir
Qu'ils viennent du bout du monde.
— Les soleils couchants
Revêtent les champs,
Les canaux, la ville entière,
D'hyacinthe et d'or;
Le monde s'endort
Dans une chaude lumière.
Là, tout n'est qu'ordre et beauté,
Luxe, calme et volupté.
-Les Fleurs du Mal (1857)
*Charles Baudelaire
(1)Loại kênh đào, sông đào. Căn cứ vào đoạn này, có thể đoán đây là khung cảnh ở Hà Lan.
*Bài này được M.Bruère và G.Mauger tuyển chọn vào sách giáo khoa “Langue et Civilisation Francaises IV, trang 316 + 317” cho học sinh học tiếng Pháp.
- Để nghiên cứu học về cách làm thơ và tạo nhạc của bài thơ này, Henri Duparc đã soạn bài thơ “L’Invitation au Voyage”(Mời viễn du) thành một giai điệu du dương nổi tiếng, một bài nhạc quý hiếm đã thể hiện trung thực cho tác phẩm thơ.
*Dịch nghĩa:
LỜI MỜI VIỄN DU
Này con ơi! Này em gái ta ơi!
Hãy nghĩ về giấc mơ êm đẹp.
Hãy đến nơi đó để chung sống cùng nhau
Để được yêu thỏa thích.
Yêu và chết.
Nơi xứ sở này cũng giống như em.
Mặt trời ẩm ướt mù sương.
Bầu trời âm u vẩn đục
Làm hồn anh bị quyến rũ mê say.
Ví như sự huyền diệu.
Đánh lừa đôi mắt em.
Chiếu sáng qua màn nước mắt.
Ấy, tất cả đều ngăn nắp gọn gàng và đẹp đẽ.
Xa hoa, yên tĩnh và thú vị.
Đồ đạc sáng loáng.
Do đánh bóng nhiều năm.
Phòng ngủ chúng ta được trang hoàng.
Những loài hoa quí hiếm.
Hòa lẫn trong hương đưa.
Có thoang thoảng mùi thơm hổ phách.
Trần nhà sang trọng.
Kính lồng sáng trong.
Mang vẻ đẹp huy hoàng lộng lẫy của phương Đông.
Tất cả như có lời biểu hiện.
Ẩn chứa trong một tâm hồn bí mật.
Mang tiếng nói dịu ngọt của quê hương.
Ấy , tất cả đều ngăn nắp gọn gàng và đẹp đẽ.
Xa hoa, yên tĩnh và thú vị.
Em hãy nhìn trên dòng kênh này.
Những con tàu đang yên ngủ.
Còn để tính phiêu lưu .
Như thỏa đáp cho em.
Một chút ước ao
Theo chúng đến những nơi tận cùng thế giới
Mặt trời lặn ngủ.
Phủ lên cánh đồng.
Cả dòng kênh, thành phố.
Một màu ngọc da cam và ánh vàng.
Cho thế giới được ru ngủ.
Trong độ nung ánh sáng.
Ấy, tất cả đều ngăn nắp gọn gàng và đẹp dẽ.
Xa hoa, yên tĩnh và thú vị.
*HOÀNG NGUYÊN CHƯƠNG dịch
*Dịch thơ:
LỜI MỜI VIỄN DU
Này con ơi! Này em gái ta ơi!
Hãy nghĩ về giấc mơ êm đẹp.
Đến nơi đây để chung sống cùng nhau
Để ta được yêu đương thỏa thích.
Yêu và chết.
Nơi đất nước này cũng giống như em.
Mặt trời ẩm ướt mù sương.
Bầu trời âm u vẩn đục.
Quyến rũ hồn anh thôi thúc.
Cũng giống như sự huyền bí lạ lùng.
Đánh lừa đôi mắt em.
Chiếu sáng qua ánh nhìn đẫm lệ.
Ấy, tất cả đều gọn gàng, đẹp đẽ.
Xa hoa, thú vị, êm đềm.
Đồ đạc sáng ngời.
Được đánh bóng nhiều năm.
Phòng ngủ trang hoàng.
Những loài hoa quí hiếm.
Trộn lẫn nhau trong làn hương đưa kín.
Có mùi thơm hổ phách bâng khuâng.
Trần nhà lộng lẫy cao sang.
Trong suốt, gương lồng rực rỡ.
Mang vẻ đẹp phương Đông tráng lệ.
Khắp nơi lên tiếng thì thầm.
Ẩn chứa đâu đây bí mật của tâm hồn.
Mang dịu ngọt lời quê hương, xứ sở.
Ấy, tất cả đều gọn gàng, đẹp đẽ.
Xa hoa, thú vị, êm đềm.
Em hãy nhìn về phía dòng kênh.
Nơi những con tàu đang ngủ.
Còn để dáng phiêu lưu trên vùng bến đậu.
Thỏa đáp cho em viễn tưởng gọi mời.
Một thoáng ước mơ về bốn phương trời.
Theo chúng đến tận cùng trái đất.
Mặt trời lặn tắt.
Phủ lên cánh đồng.
Cả thành phố, kênh sông.
Màu ngọc tím da cam, dát vàng khắp xứ.
Cả thế giới được mơ màng ru ngủ.
Trong độ nung ánh sáng chiều buông.
Ấy, tất cả đều gọn gàng, đẹp dẽ.
Xa hoa, thú vị, êm đềm...
*HOÀNG NGUYÊN CHƯƠNG dịch
+Bài thơ này được nhiều tác giả dịch ra tiếng Anh như William Aggeler, Roy Campbell, Edna St. Vincent Millay, Will Schmitz... Chúng tôi xin trích một bài điển hình để bạn đọc thưởng thức và đối chiếu với bản tiếng Pháp..
Invitation to the Voyage
My child, my sister,
Think of the rapture
Of living together there!
Of loving at will,
Of loving till death,
In the land that is like you!
The misty sunlight
Of those cloudy skies
Has for my spirit the charms,
So mysterious,
Of your treacherous eyes,
Shining brightly through their tears.
There all is order and beauty,
Luxury, peace, and pleasure.
Gleaming furniture,
Polished by the years,
Will ornament our bedroom;
The rarest flowers
Mingling their fragrance
With the faint scent of amber,
The ornate ceilings,
The limpid mirrors,
The oriental splendor,
All would whisper there
Secretly to the soul
In its soft, native language.
There all is order and beauty,
Luxury, peace, and pleasure.
See on the canals
Those vessels sleeping.
Their mood is adventurous;
It's to satisfy
Your slightest desire
That they come from the ends of the earth.
— The setting suns
Adorn the fields,
The canals, the whole city,
With hyacinth and gold;
The world falls asleep
In a warm glow of light.
There all is order and beauty,
Luxury, peace, and pleasure.
— William Aggeler, The Flowers of Evil
(Fresno, CA: Academy Library Guild, 1954)
2) Bài thơ tình buồn:
Madrigal triste
I
Que m’importe que tu sois sage ?
Sois belle ! et sois triste ! Les pleurs
Ajoutent un charme au visage,
Comme le fleuve au paysage ;
L’orage rajeunit les fleurs.
Je t’aime surtout quand la joie
S’enfuit de ton front terrassé ;
Quand ton cœur dans l’horreur se noie;
Quand sur ton présent se déploie
Le nuage affreux du passé.
Je t’aime quand ton grand œil verse
Une eau chaude comme le sang ;
Quand, malgré ma main qui te berce,
Ton angoisse, trop lourde, perce
Comme un râle d’agonisant.
J’aspire, volupté divine !
Hymne profond, délicieux !
Tous les sanglots de ta poitrine,
Et crois que ton cœur s’illumine
Des perles que versent tes yeux !
II
Je sais que ton coeur, qui regorge
De vieux amours déracinés,
Flamboie encor comme une forge,
Et que tu couves sous ta gorge
Un peu de l'orgueil des damnés;
Mais tant, ma chère, que tes rêves
N'auront pas reflété l'Enfer,
Et qu'en un cauchemar sans trêves,
Songeant de poisons et de glaives,
Éprise de poudre et de fer,
N'ouvrant à chacun qu'avec crainte,
Déchiffrant le malheur partout,
Te convulsant quand l'heure tinte,
Tu n'auras pas senti l'étreinte
De l'irrésistible Dégoût,
Tu ne pourras, esclave reine
Qui ne m'aimes qu'avec effroi,
Dans l'horreur de la nuit malsaine
Me dire, l'âme de cris pleine:
«Je suis ton égale, ô mon Roi!»
· Charles Baudelaire
+ Dịch nghĩa:
BÀI THƠ TÌNH BUỒN
+Bài 1:
Anh không cần em phải hiền ngoan.
Em hãy đẹp! Và hãy buồn! Đầy nước mắt.
Làm tăng thêm vẻ quyến rũ cho khuôn mặt.
Như dòng sông làm cho phong cảnh đẹp hơn
Như dông bão càng làm cho hoa trẻ lại.
Tôi yêu em hơn hết - khi niềm vui
Lẩn tránh vầng trán em nặng trĩu.
Khi trái tim em chết đuối trong kinh dị.
Khi sự hiện diện của em phơi bày.
Đám mây xấu khủng khiếp của thời quá khứ.
Tôi yêu em, khi đôi mắt to của em tuôn chảy
Một dòng nước mắt nóng như máu.
Mặc dù tay anh xoa dịu.
Nỗi thống khổ của em quá đỗi nặng nề, làm khoét thủng.
Như để tiếng rên của người hấp hối.
Anh hút vào sự khoái lạc thần tiên.
Bài ngợi ca thâm trầm tuyệt diệu.
Với tất cả tiếng thổn thức trong lồng ngực của em.
Và anh tin rằng trái tim em rực sáng.
Qua những hạt ngọc trai long lanh từ mắt em tuôn chảy.
+Bài 2:
Anh biết rằng trái tim em vẫn đầy tràn.
Dẫu tình yêu xưa đã bật rễ.
Vẫn còn sáng rực như một lò rèn.
Và còn ấp ủ dưới cổ họng em.
Một chut tự kiêu của người đau khổ.
Nhưng mà này, em yêu! Khi những giấc mộng của em.
Chưa phản chiếu hình ảnh địa ngục.
Và trong ác mộng không hề ngưng nghỉ.
Có chứa thuốc độc và gươm đao từ trong mơ nghĩ.
Có thuốc súng và chất sắt vẫn còn làm say mê..
Nỗi lo sợ không thể nào dám mở ra
Dẫu đoán hiểu đâu đâu cũng là bất hạnh.
Làm em giật thót khi nghe giờ điểm tiếng chuông.
Em chưa cảm thấu được vòng tay ôm chặt của mình.
Không cưỡng nổi lại điều mình chán ghét.
Em không thể là nữ hoàng nô lệ.
Không thể yêu anh chỉ với niềm kinh hãi.
Trong sự khiếp sợ của đêm tối bệnh hoạn.
Hãy nói với anh, tâm hồn em đầy những tiếng kêu:
“Em là sự bình đẳng của anh. Ôi, anh là hoàng đế của em!”
· HOÀNG NGUYÊN CHƯƠNG dịch
*Dịch thơ:
BÀI THƠ TÌNH BUỒN
+Bài I:
Anh không cần em phải hiền ngoan.
Em hãy đẹp! Hãy buồn! Đầy nước mắt.
Cho quyến rũ càng tăng thêm vẻ mặt.
Như dòng sông làm phong cảnh hữu tình
Như bão dông làm hoa lại thêm xinh.
Anh yêu em với cả lòng hòa điệu.
Khi niềm vui xa trán em nặng trĩu.
Khi trái tim em chết đuối bàng hoàng.
Khi hiện tại phơi bày cho ký ức mở toang.
Đám mây đen rợn người của thời quá khứ.
Anh yêu em khi đôi mắt to ủ rũ.
Để dòng lệ tuôn nóng như giọt máu rơi.
Dẫu tay anh xoa dịu nỗi bồi hồi.
Đau khổ vẫn dìm em khoét âm vang nhức nhối.
Như để tiếng rên của người hấp hối.
Anh hút vào sự khoái lạc thần tiên.
Bài ngợi ca tuyệt vời cảm xúc.
Nơi lồng ngực em những tiếng kêu thổn thức.
Và tin trái tim em rực sáng cả hồn anh.
Qua những hạt ngọc trai trào khóe mắt long lanh...
+Bài II:
Anh biết rằng trái tim em tràn ngập.
Mối tình xưa dẫu bật rễ trong em.
Còn sáng nung như ngọn lửa lò rèn.
Còn ấp ủ cổ họng em nức nở.
Có pha chút tự kiêu của người đau khổ.
Nhưng em yêu! Trong giấc mộng của em.
Chưa phản chiếu về bóng hình địa ngục.
Dẫu ác mộng kéo dài không kết thúc.
Có gươm đao, độc dược chứa từ trong.
Có sắt pha thuốc súng đượm say nồng.
Nỗi lo sợ không thể nào hé lộ.
Dẫu anh biết đâu cũng là khổ sở.
Khiến em giật thót mình khi giờ điểm tiếng chuông.
Chưa cảm thấu được mình khi siết chặt vòng ôm.
Không cưỡng nổi những điều em ghê sợ.
Em không thể là nữ hoàng nô lệ.
Không thể yêu anh bằng khiếp đãm kinh hoàng .
Bằng bóng đêm đầy rùng rợn bất an.
Hãy nói với anh để tâm hồn vọng tiếng :
“ Em bình đẳng như anh... Ôi, hoàng đế lòng em!”
*HOÀNG NGUYÊN CHƯƠNG dịch
+ Giới thiệu bản dịch khác:
- Bản dịch tiếng Anh:
Bài thơ “Madrigal triste” đã được nhiều tác giả dịch ra tiếng Anh như William Aggeler, Roy Campbell, Lewis Piaget Shanks...Xin giới thiệu một bài trong các tác giả trên để bạn đọc tham khảo đối chiếu.
Gloomy Madrigal
I
What's it to me that you are sage?
Be beautiful! and be sad! Tears
Add a charm to the countenance
As a stream does to a landscape;
Storms make the flowers fresh again.
I love you most of all when joy
Flees from your oppressed brow,
When your heart is drowned in horror,
When the frightful cloud of the Past
Is spread out over your Present.
I love you when your large eyes shed
Tears as hot as blood, when
In spite of my hand which lulls you
Your unbearable pain comes through
Like a dying man's death-rattle.
I breathe in, heavenly pleasure!
Profound, delightful hymn!
Every sob from your breast
And I believe your heart lights up
With the pearls that your eyes pour out!
II
I know, your heart, overflowing
With old, uprooted loves,
Still blazes like a forge
And that there smolders in your breast
Something of the pride of the damned;
But my sweet, so long as your dreams
Have not reflected Hell,
While in a nightmare without respite,
Dreaming of poisons and daggers,
Enamored with powder and steel,
Answering the door fearfully,
Seeing misfortune everywhere,
Convulsing when the hour strikes,
You have not felt yourself embraced
By irresistible Disgust;
You cannot, slave and queen
Who love me only with terror,
In the unhealthy night's horror
Say to me, your soul full of cries,
"I am your equal, O my King!"
* William Aggeler, 1954
- Xuất bản tập thơ ‘Les Fleurs du mal’ (Những Đóa Hoa Xấu Số) 1857
-Xuất bản Thơ văn xuôi 1866.
Ông là một trong những nhà thơ có ảnh hưởng lớn nhất ở Pháp trong thế kỷ 19 thuộc trường phái tượng trưng chủ nghĩa, được đánh giá là thiên tài lớn của nền
thi ca Pháp.
Xin giới thiệu một số bài thơ tiêu biểu.
1) Lời mời viễn du:
L'invitation au voyage
Mon enfant, ma soeur,
Songe à la douceur
D'aller là-bas vivre ensemble!
Aimer à loisir,
Aimer et mourir
Au pays qui te ressemble!
Les soleils mouillés
De ces ciels brouillés
Pour mon esprit ont les charmes
Si mystérieux
De tes traîtres yeux,
Brillant à travers leurs larmes.
Là, tout n'est qu'ordre et beauté,
Luxe, calme et volupté.
Des meubles luisants,
Polis par les ans,
Décoreraient notre chambre;
Les plus rares fleurs
Mêlant leurs odeurs
Aux vagues senteurs de l'ambre,
Les riches plafonds,
Les miroirs profonds,
La splendeur orientale,
Tout y parlerait
À l'âme en secret
Sa douce langue natale.
Là, tout n'est qu'ordre et beauté,
Luxe, calme et volupté.
Vois sur ces canaux (1)
Dormir ces vaisseaux
Dont l'humeur est vagabonde;
C'est pour assouvir
Ton moindre désir
Qu'ils viennent du bout du monde.
— Les soleils couchants
Revêtent les champs,
Les canaux, la ville entière,
D'hyacinthe et d'or;
Le monde s'endort
Dans une chaude lumière.
Là, tout n'est qu'ordre et beauté,
Luxe, calme et volupté.
-Les Fleurs du Mal (1857)
*Charles Baudelaire
(1)Loại kênh đào, sông đào. Căn cứ vào đoạn này, có thể đoán đây là khung cảnh ở Hà Lan.
*Bài này được M.Bruère và G.Mauger tuyển chọn vào sách giáo khoa “Langue et Civilisation Francaises IV, trang 316 + 317” cho học sinh học tiếng Pháp.
- Để nghiên cứu học về cách làm thơ và tạo nhạc của bài thơ này, Henri Duparc đã soạn bài thơ “L’Invitation au Voyage”(Mời viễn du) thành một giai điệu du dương nổi tiếng, một bài nhạc quý hiếm đã thể hiện trung thực cho tác phẩm thơ.
*Dịch nghĩa:
LỜI MỜI VIỄN DU
Này con ơi! Này em gái ta ơi!
Hãy nghĩ về giấc mơ êm đẹp.
Hãy đến nơi đó để chung sống cùng nhau
Để được yêu thỏa thích.
Yêu và chết.
Nơi xứ sở này cũng giống như em.
Mặt trời ẩm ướt mù sương.
Bầu trời âm u vẩn đục
Làm hồn anh bị quyến rũ mê say.
Ví như sự huyền diệu.
Đánh lừa đôi mắt em.
Chiếu sáng qua màn nước mắt.
Ấy, tất cả đều ngăn nắp gọn gàng và đẹp đẽ.
Xa hoa, yên tĩnh và thú vị.
Đồ đạc sáng loáng.
Do đánh bóng nhiều năm.
Phòng ngủ chúng ta được trang hoàng.
Những loài hoa quí hiếm.
Hòa lẫn trong hương đưa.
Có thoang thoảng mùi thơm hổ phách.
Trần nhà sang trọng.
Kính lồng sáng trong.
Mang vẻ đẹp huy hoàng lộng lẫy của phương Đông.
Tất cả như có lời biểu hiện.
Ẩn chứa trong một tâm hồn bí mật.
Mang tiếng nói dịu ngọt của quê hương.
Ấy , tất cả đều ngăn nắp gọn gàng và đẹp đẽ.
Xa hoa, yên tĩnh và thú vị.
Em hãy nhìn trên dòng kênh này.
Những con tàu đang yên ngủ.
Còn để tính phiêu lưu .
Như thỏa đáp cho em.
Một chút ước ao
Theo chúng đến những nơi tận cùng thế giới
Mặt trời lặn ngủ.
Phủ lên cánh đồng.
Cả dòng kênh, thành phố.
Một màu ngọc da cam và ánh vàng.
Cho thế giới được ru ngủ.
Trong độ nung ánh sáng.
Ấy, tất cả đều ngăn nắp gọn gàng và đẹp dẽ.
Xa hoa, yên tĩnh và thú vị.
*HOÀNG NGUYÊN CHƯƠNG dịch
*Dịch thơ:
LỜI MỜI VIỄN DU
Này con ơi! Này em gái ta ơi!
Hãy nghĩ về giấc mơ êm đẹp.
Đến nơi đây để chung sống cùng nhau
Để ta được yêu đương thỏa thích.
Yêu và chết.
Nơi đất nước này cũng giống như em.
Mặt trời ẩm ướt mù sương.
Bầu trời âm u vẩn đục.
Quyến rũ hồn anh thôi thúc.
Cũng giống như sự huyền bí lạ lùng.
Đánh lừa đôi mắt em.
Chiếu sáng qua ánh nhìn đẫm lệ.
Ấy, tất cả đều gọn gàng, đẹp đẽ.
Xa hoa, thú vị, êm đềm.
Đồ đạc sáng ngời.
Được đánh bóng nhiều năm.
Phòng ngủ trang hoàng.
Những loài hoa quí hiếm.
Trộn lẫn nhau trong làn hương đưa kín.
Có mùi thơm hổ phách bâng khuâng.
Trần nhà lộng lẫy cao sang.
Trong suốt, gương lồng rực rỡ.
Mang vẻ đẹp phương Đông tráng lệ.
Khắp nơi lên tiếng thì thầm.
Ẩn chứa đâu đây bí mật của tâm hồn.
Mang dịu ngọt lời quê hương, xứ sở.
Ấy, tất cả đều gọn gàng, đẹp đẽ.
Xa hoa, thú vị, êm đềm.
Em hãy nhìn về phía dòng kênh.
Nơi những con tàu đang ngủ.
Còn để dáng phiêu lưu trên vùng bến đậu.
Thỏa đáp cho em viễn tưởng gọi mời.
Một thoáng ước mơ về bốn phương trời.
Theo chúng đến tận cùng trái đất.
Mặt trời lặn tắt.
Phủ lên cánh đồng.
Cả thành phố, kênh sông.
Màu ngọc tím da cam, dát vàng khắp xứ.
Cả thế giới được mơ màng ru ngủ.
Trong độ nung ánh sáng chiều buông.
Ấy, tất cả đều gọn gàng, đẹp dẽ.
Xa hoa, thú vị, êm đềm...
*HOÀNG NGUYÊN CHƯƠNG dịch
+Bài thơ này được nhiều tác giả dịch ra tiếng Anh như William Aggeler, Roy Campbell, Edna St. Vincent Millay, Will Schmitz... Chúng tôi xin trích một bài điển hình để bạn đọc thưởng thức và đối chiếu với bản tiếng Pháp..
Invitation to the Voyage
My child, my sister,
Think of the rapture
Of living together there!
Of loving at will,
Of loving till death,
In the land that is like you!
The misty sunlight
Of those cloudy skies
Has for my spirit the charms,
So mysterious,
Of your treacherous eyes,
Shining brightly through their tears.
There all is order and beauty,
Luxury, peace, and pleasure.
Gleaming furniture,
Polished by the years,
Will ornament our bedroom;
The rarest flowers
Mingling their fragrance
With the faint scent of amber,
The ornate ceilings,
The limpid mirrors,
The oriental splendor,
All would whisper there
Secretly to the soul
In its soft, native language.
There all is order and beauty,
Luxury, peace, and pleasure.
See on the canals
Those vessels sleeping.
Their mood is adventurous;
It's to satisfy
Your slightest desire
That they come from the ends of the earth.
— The setting suns
Adorn the fields,
The canals, the whole city,
With hyacinth and gold;
The world falls asleep
In a warm glow of light.
There all is order and beauty,
Luxury, peace, and pleasure.
— William Aggeler, The Flowers of Evil
(Fresno, CA: Academy Library Guild, 1954)
2) Bài thơ tình buồn:
Madrigal triste
I
Que m’importe que tu sois sage ?
Sois belle ! et sois triste ! Les pleurs
Ajoutent un charme au visage,
Comme le fleuve au paysage ;
L’orage rajeunit les fleurs.
Je t’aime surtout quand la joie
S’enfuit de ton front terrassé ;
Quand ton cœur dans l’horreur se noie;
Quand sur ton présent se déploie
Le nuage affreux du passé.
Je t’aime quand ton grand œil verse
Une eau chaude comme le sang ;
Quand, malgré ma main qui te berce,
Ton angoisse, trop lourde, perce
Comme un râle d’agonisant.
J’aspire, volupté divine !
Hymne profond, délicieux !
Tous les sanglots de ta poitrine,
Et crois que ton cœur s’illumine
Des perles que versent tes yeux !
II
Je sais que ton coeur, qui regorge
De vieux amours déracinés,
Flamboie encor comme une forge,
Et que tu couves sous ta gorge
Un peu de l'orgueil des damnés;
Mais tant, ma chère, que tes rêves
N'auront pas reflété l'Enfer,
Et qu'en un cauchemar sans trêves,
Songeant de poisons et de glaives,
Éprise de poudre et de fer,
N'ouvrant à chacun qu'avec crainte,
Déchiffrant le malheur partout,
Te convulsant quand l'heure tinte,
Tu n'auras pas senti l'étreinte
De l'irrésistible Dégoût,
Tu ne pourras, esclave reine
Qui ne m'aimes qu'avec effroi,
Dans l'horreur de la nuit malsaine
Me dire, l'âme de cris pleine:
«Je suis ton égale, ô mon Roi!»
· Charles Baudelaire
+ Dịch nghĩa:
BÀI THƠ TÌNH BUỒN
+Bài 1:
Anh không cần em phải hiền ngoan.
Em hãy đẹp! Và hãy buồn! Đầy nước mắt.
Làm tăng thêm vẻ quyến rũ cho khuôn mặt.
Như dòng sông làm cho phong cảnh đẹp hơn
Như dông bão càng làm cho hoa trẻ lại.
Tôi yêu em hơn hết - khi niềm vui
Lẩn tránh vầng trán em nặng trĩu.
Khi trái tim em chết đuối trong kinh dị.
Khi sự hiện diện của em phơi bày.
Đám mây xấu khủng khiếp của thời quá khứ.
Tôi yêu em, khi đôi mắt to của em tuôn chảy
Một dòng nước mắt nóng như máu.
Mặc dù tay anh xoa dịu.
Nỗi thống khổ của em quá đỗi nặng nề, làm khoét thủng.
Như để tiếng rên của người hấp hối.
Anh hút vào sự khoái lạc thần tiên.
Bài ngợi ca thâm trầm tuyệt diệu.
Với tất cả tiếng thổn thức trong lồng ngực của em.
Và anh tin rằng trái tim em rực sáng.
Qua những hạt ngọc trai long lanh từ mắt em tuôn chảy.
+Bài 2:
Anh biết rằng trái tim em vẫn đầy tràn.
Dẫu tình yêu xưa đã bật rễ.
Vẫn còn sáng rực như một lò rèn.
Và còn ấp ủ dưới cổ họng em.
Một chut tự kiêu của người đau khổ.
Nhưng mà này, em yêu! Khi những giấc mộng của em.
Chưa phản chiếu hình ảnh địa ngục.
Và trong ác mộng không hề ngưng nghỉ.
Có chứa thuốc độc và gươm đao từ trong mơ nghĩ.
Có thuốc súng và chất sắt vẫn còn làm say mê..
Nỗi lo sợ không thể nào dám mở ra
Dẫu đoán hiểu đâu đâu cũng là bất hạnh.
Làm em giật thót khi nghe giờ điểm tiếng chuông.
Em chưa cảm thấu được vòng tay ôm chặt của mình.
Không cưỡng nổi lại điều mình chán ghét.
Em không thể là nữ hoàng nô lệ.
Không thể yêu anh chỉ với niềm kinh hãi.
Trong sự khiếp sợ của đêm tối bệnh hoạn.
Hãy nói với anh, tâm hồn em đầy những tiếng kêu:
“Em là sự bình đẳng của anh. Ôi, anh là hoàng đế của em!”
· HOÀNG NGUYÊN CHƯƠNG dịch
*Dịch thơ:
BÀI THƠ TÌNH BUỒN
+Bài I:
Anh không cần em phải hiền ngoan.
Em hãy đẹp! Hãy buồn! Đầy nước mắt.
Cho quyến rũ càng tăng thêm vẻ mặt.
Như dòng sông làm phong cảnh hữu tình
Như bão dông làm hoa lại thêm xinh.
Anh yêu em với cả lòng hòa điệu.
Khi niềm vui xa trán em nặng trĩu.
Khi trái tim em chết đuối bàng hoàng.
Khi hiện tại phơi bày cho ký ức mở toang.
Đám mây đen rợn người của thời quá khứ.
Anh yêu em khi đôi mắt to ủ rũ.
Để dòng lệ tuôn nóng như giọt máu rơi.
Dẫu tay anh xoa dịu nỗi bồi hồi.
Đau khổ vẫn dìm em khoét âm vang nhức nhối.
Như để tiếng rên của người hấp hối.
Anh hút vào sự khoái lạc thần tiên.
Bài ngợi ca tuyệt vời cảm xúc.
Nơi lồng ngực em những tiếng kêu thổn thức.
Và tin trái tim em rực sáng cả hồn anh.
Qua những hạt ngọc trai trào khóe mắt long lanh...
+Bài II:
Anh biết rằng trái tim em tràn ngập.
Mối tình xưa dẫu bật rễ trong em.
Còn sáng nung như ngọn lửa lò rèn.
Còn ấp ủ cổ họng em nức nở.
Có pha chút tự kiêu của người đau khổ.
Nhưng em yêu! Trong giấc mộng của em.
Chưa phản chiếu về bóng hình địa ngục.
Dẫu ác mộng kéo dài không kết thúc.
Có gươm đao, độc dược chứa từ trong.
Có sắt pha thuốc súng đượm say nồng.
Nỗi lo sợ không thể nào hé lộ.
Dẫu anh biết đâu cũng là khổ sở.
Khiến em giật thót mình khi giờ điểm tiếng chuông.
Chưa cảm thấu được mình khi siết chặt vòng ôm.
Không cưỡng nổi những điều em ghê sợ.
Em không thể là nữ hoàng nô lệ.
Không thể yêu anh bằng khiếp đãm kinh hoàng .
Bằng bóng đêm đầy rùng rợn bất an.
Hãy nói với anh để tâm hồn vọng tiếng :
“ Em bình đẳng như anh... Ôi, hoàng đế lòng em!”
*HOÀNG NGUYÊN CHƯƠNG dịch
+ Giới thiệu bản dịch khác:
- Bản dịch tiếng Anh:
Bài thơ “Madrigal triste” đã được nhiều tác giả dịch ra tiếng Anh như William Aggeler, Roy Campbell, Lewis Piaget Shanks...Xin giới thiệu một bài trong các tác giả trên để bạn đọc tham khảo đối chiếu.
Gloomy Madrigal
I
What's it to me that you are sage?
Be beautiful! and be sad! Tears
Add a charm to the countenance
As a stream does to a landscape;
Storms make the flowers fresh again.
I love you most of all when joy
Flees from your oppressed brow,
When your heart is drowned in horror,
When the frightful cloud of the Past
Is spread out over your Present.
I love you when your large eyes shed
Tears as hot as blood, when
In spite of my hand which lulls you
Your unbearable pain comes through
Like a dying man's death-rattle.
I breathe in, heavenly pleasure!
Profound, delightful hymn!
Every sob from your breast
And I believe your heart lights up
With the pearls that your eyes pour out!
II
I know, your heart, overflowing
With old, uprooted loves,
Still blazes like a forge
And that there smolders in your breast
Something of the pride of the damned;
But my sweet, so long as your dreams
Have not reflected Hell,
While in a nightmare without respite,
Dreaming of poisons and daggers,
Enamored with powder and steel,
Answering the door fearfully,
Seeing misfortune everywhere,
Convulsing when the hour strikes,
You have not felt yourself embraced
By irresistible Disgust;
You cannot, slave and queen
Who love me only with terror,
In the unhealthy night's horror
Say to me, your soul full of cries,
"I am your equal, O my King!"
* William Aggeler, 1954