( ? - ? ) - Trung Quốc
Không rõ năm sinh năm mất. Sinh ở Kim Lăng nay thuộc Trấn Giang tỉnh Giang Tô. Thuở nhỏ nhà nghèo. Nhờ có nhan sắc và tài ca múa nên đươc tuyển vào đội ca múa và làm thiếp cho Lý Kĩ (李錡 :740 – 807) lúc mới 15 tuổi. Lý Kĩ là dòng dõi tôn thất nhà Đường, làm tiết đọ sứ Trấn Hải.Sau Lí Kĩ làm phản và bị giết, bà lại bị đưa vào cung làm nô dịch, nhưng cũng nhờ tài ca múa nên lại được chọn vào đội ca múa cung đình, có dịp biểu diễn cho vua Đường Hiến Tông(778-820) xem. Nhận thấy Đỗ Thu Nương có nhiều tài hoa (ca múa giỏi, làm thơ hay), nhà vua rất sủng ái . Không bao lâu, bà được vua cho cải danh là Thu Phi (秋妃). Sống ở trong cung , bà được các đại thần rất kính nể..Thời Đường Mục Tông (Lý Hằng : 821 – 826), bà được làm cung trung giáo tập và vừa làm bảo mẫu để dạy học cho hoàng tử Lý Thấu (con của Đường Mục Tông). Sau Lý Thấu bị hại, bà thôi ở cung trở về quê quán cho đến khi mất.
Về thơ bà nổi tiếng nhất là bài Kim lũ y
*Nguyên tác:
金縷衣
勸君莫惜金縷衣,
勸君惜取少年時。
花開堪折直須折,
莫待無花空折枝。
杜秋娘
·*Dịch âm:
Kim lũ y
Khuyến quân mạc tích kim lũ y, (1)
Khuyến quân tích thủ thiếu niên thì;
Hoa khai kham chiết trực tu chiết,
Mạc đãi vô hoa không chiết chi.
* ĐỖ THU NƯƠNG
*Dịch nghĩa:
Áo tơ vàng (1)
Khuyên chàng đừng tiếc chiếc áo tơ vàng .
Khuyên chàng hãy tiếc thời hoa niên
Hoa nở muốn bẻ thì cần nên bẻ ngay
Đừng đợi không còn hoa mới bẻ cành.
*Chú thích:
1) Kim lũ y :(Kim: sắc vàng, lũ: tơ, y: áo) áo tơ vàng , có nghĩa bóng là áo công danh . Có tư liệu cho là áo quí báu dành cho tướng lĩnh, ngụ ý người lính công thành danh toại (Phùng Hoài Ngọc – Thi ca từ Trung Hoa, trang 83). Lại có tư liệu giải thích là áo múa thêu chỉ vàng (Ngô Văn Phú – 300 bài thơ Đường, tr. 691). Có người lại dịch là áo kim tuyến v.v...
·*Dịch thơ:
+Bản 1:
Áo tơ vàng
Tiếc chi chiếc áo tơ vàng
Xin anh hãy tiếc lỡ làng ngày xanh
Hoa xuân cần bẻ, bẻ nhanh
Đừng chờ mai mốt bẻ cành không hoa.
*HOÀNG NGUYÊN CHƯƠNG dịch.
+Bản 2:
Áo tơ vàng
Xin anh đừng tiếc áo tơ vàng
Hãy tiếc ngày xanh chịu dở dang
Hoa nở vào xuân nên bẻ sớm
Đừng đợi mai sau bẻ nhánh tàn.
*HOÀNG NGUYÊN CHƯƠNG dịch.
+Bản 3:
Xin chàng đừng tiếc áo công danh
Hãy tiếc ai chờ phí tuổi xanh
Hoa nở vào xuân nên bẻ sớm
Đừng đợi tàn hoa mới bẻ cành
* HOÀNG NGUYÊN CHƯƠNG dịch
1) Bản dịch của Trần Trọng Kim
Khuyên anh chớ tiếc áo hoa
Mong anh tiếc lấy thuở ta đương thì
Cành hoa nên bẻ, bẻ đi
Đừng chờ hoa hết, bẻ gì cành không.
2) Bản dịch của Tương Như:
Áo kim tuyến
Chiếc áo thêu vàng, anh chớ tiếc,
Khuyên anh hãy tiếc thuở xuân xanh.
Hoa vừa lúc bẻ thì ta bẻ,
Chớ để hoa rơi chỉ bẻ cành.