Durante degli Alighieri hay Dante Alighieri, gọi tắt là Dante. Ông sinh ngày 14.05.1265 (có tài liệu là 13.06.1265) tại Firenze, Italy. Mất ngày16 tháng 2, 1321(Thọ 56 tuổi) tại Ravenna, Italy. Ông là nhà thần học, thi hào nổi danh của Ý. Có hai kiệt tác là La Divina Commedia (Thần khúc) và La Vita Nuova (Cuộc đời mới).
Sau đây là vài bài thơ được trích đoạn ở La Vita Nuova (Cuộc đời mới).
1) Bài 1: Trích Phần 07 của tác phẩm “La vita Nuova”
+Bản nguyên tác tiếng Ý:
O voi, che per la via
· Dante Alighieri
O voi, che per la via d'Amor passate,
attendete e guardate
s'egli è dolore alcun, quanto 'l mio, grave;
e prego sol, ch'audir mi sofferiate;
e poi imaginate
s'io son d'ogni tormento ostello e chiave.
Amor, non già per mia poca bontate,
ma per sua nobiltate,
mi pose in vita sí dolce e soave,
ch' i' mi sentía dir dietro spesse fiate:
“Deo! per qual dignitate
così leggiadro questi lo core have!”
Or ho perduta tutta mia baldanza,
che si movea d'amoroso tesoro;
ond' io pover dimoro,
in guisa che di dir mi ven dottanza.
Sí che, volendo far come coloro
che per vergogna celâr lor mancanza,
di fuor mostro allegranza,
e dentro da lo core struggo e ploro.
+Bản dịch tiếng Anh
O you who on the way of Love go by
O you who on the way of Love go by, listen and see
if there is any grief, as grave as mine:
and I beg you only to suffer me to be heard,
and then reflect
whether I am not the tower and the key of every torment.
Amor, indeed not for my slight worth
but through his nobility
placed me in a life so sweet and gentle,
that often I would hear it said behind me:
‘God, for what virtue
does this heart own so much delight?’
Now I have lost all my eloquence
which flowed so from love’s treasure:
and I am grown so poor
in a way that speech barely comes to me.
So that I desire to be like one
who to conceal his poverty through shame,
shows joy outwardly,
and within my heart am troubled and weep.
*Translated by A.S.Klinev, 2001
+Bản dịch thơ tiếng Việt:
(Dịch theo bản tiếng Anh của A.S.Klinev)
Hỡi những ai đi qua con đường tình yêu!
Hỡi những ai trải qua đường tình ái!
Hãy lắng nghe để xem xét giùm tôi.
Nỗi khổ đau chôn như nấm mộ đời.
Hãy dung thứ và cho lời phản ảnh.
Nào tôi phải là đỉnh cao, mở mọi điều bất hạnh.
Đâu phải tình yêu có giá trị mỏng manh.
Mà đã qua bao tráng lệ huy hoàng.
Cho đời tôi thật ngọt ngào hoàn mỹ.
Tôi thường nghe lời bên sau thầm thĩ:
“Trời đã ban cho đức hạnh tuyệt vời.
Trái tim này chắc hẳn ngập niềm vui”?
Giờ tôi mất cả mọi lời thuyết phục.
Bị tan biến cả tình yêu vàng ngọc.
Tôi trưởng thành trong khổ sở đáng thương.
Trên lối đời trơ trọi rỗng lời buông.
Khi ước vọng chỉ dường như có một.
Tôi che dấu nỗi khốn cùng chua xót.
Bằng niềm vui biểu lộ vẻ bên ngoài.
Mà trong tim thổn thức khóc vì ai.
*HOÀNG NGUYÊN CHƯƠNG dịch
2)Bài 2: Trích phần 8 của tác phẩm “Cuộc đời mới”
+Bản nguyên tác tiếng Ý:
Piangete, amanti....
· -Dante Alighieri
Piangete, amanti, poi che piange Amore,
udendo qual cagion lui fa plorare:
Amor sente a Pietà donne chiamare,
mostrando amaro duol per gli occhi fore,
perché villana Morte in gentil core
ha messo il suo crudele adoperare,
guastando ciò ch' al mondo è da laudare
in gentil donna, fuora de l'onore.
Udite quanto Amor le fece orranza,
ch' io 'l vidi lamentare in forma vera
sovra la morta imagine avvenente;
e riguardava verso 'l ciel sovente,
ove l' alma gentil già locata era,
che donna fue di sí gaia sembianza.
+Bản dịch tiếng Anh:
Weep you lovers, since Love is also weeping,
Weep you lovers, since Love is also weeping,
and hear the reason that makes him full of tears.
Amor feels ladies calling on Pity,
revealing a bitter sorrow in their eyes,
because the villain Death in gentle heart
has set his cruel machinations,
destroying what the world has given praise to
in gentle lady, all except honour.
Hear how Amor has honoured her,
who in his true form I saw lamenting
bending above the lifeless image:
and often gazing upwards to the heavens,
where the gentle soul had already fled,
that was a lady of such joyful semblance.
*Translated by A.S.Klinev, 2001
+Bản dịch tiếng Việt:
(Dịch theo bản tiếng Anh của A.S.Klinev)
Tình trong nước mắt
(Piangete, amanti...)
-Nguyên tác: Dante Alighieri.
Khóc người tình khi cũng khóc tình yêu.
Về duyên cớ đã đong đầy biển lệ.
Tình yêu hiểu những giai nhân nức nở.
Cả đắng cay nơi ánh mắt muộn phiền.
Bởi tử thần hung ác ngự trong tim
Với mưu đồ đầy dã tâm tội lỗi.
Đang hủy diệt điều thế gian ca ngợi.
Nhưng cướp vẻ dịu dàng nào cướp được thanh danh.
Hãy nghe tình vì nàng đã tôn vinh.
Trong chân thực tôi biết niềm bi thống.
Để cúi xuống bóng hình không sự sống.
Và đăm đăm hướng tới cõi thiên đường.
Nơi linh hồn cao quí biệt muôn phương
Tưởng người yêu giống như đang vui vẻ.
*HOÀNG NGUYÊN CHƯƠNG dịch
Sau đây là vài bài thơ được trích đoạn ở La Vita Nuova (Cuộc đời mới).
1) Bài 1: Trích Phần 07 của tác phẩm “La vita Nuova”
+Bản nguyên tác tiếng Ý:
O voi, che per la via
· Dante Alighieri
O voi, che per la via d'Amor passate,
attendete e guardate
s'egli è dolore alcun, quanto 'l mio, grave;
e prego sol, ch'audir mi sofferiate;
e poi imaginate
s'io son d'ogni tormento ostello e chiave.
Amor, non già per mia poca bontate,
ma per sua nobiltate,
mi pose in vita sí dolce e soave,
ch' i' mi sentía dir dietro spesse fiate:
“Deo! per qual dignitate
così leggiadro questi lo core have!”
Or ho perduta tutta mia baldanza,
che si movea d'amoroso tesoro;
ond' io pover dimoro,
in guisa che di dir mi ven dottanza.
Sí che, volendo far come coloro
che per vergogna celâr lor mancanza,
di fuor mostro allegranza,
e dentro da lo core struggo e ploro.
+Bản dịch tiếng Anh
O you who on the way of Love go by
O you who on the way of Love go by, listen and see
if there is any grief, as grave as mine:
and I beg you only to suffer me to be heard,
and then reflect
whether I am not the tower and the key of every torment.
Amor, indeed not for my slight worth
but through his nobility
placed me in a life so sweet and gentle,
that often I would hear it said behind me:
‘God, for what virtue
does this heart own so much delight?’
Now I have lost all my eloquence
which flowed so from love’s treasure:
and I am grown so poor
in a way that speech barely comes to me.
So that I desire to be like one
who to conceal his poverty through shame,
shows joy outwardly,
and within my heart am troubled and weep.
*Translated by A.S.Klinev, 2001
+Bản dịch thơ tiếng Việt:
(Dịch theo bản tiếng Anh của A.S.Klinev)
Hỡi những ai đi qua con đường tình yêu!
Hỡi những ai trải qua đường tình ái!
Hãy lắng nghe để xem xét giùm tôi.
Nỗi khổ đau chôn như nấm mộ đời.
Hãy dung thứ và cho lời phản ảnh.
Nào tôi phải là đỉnh cao, mở mọi điều bất hạnh.
Đâu phải tình yêu có giá trị mỏng manh.
Mà đã qua bao tráng lệ huy hoàng.
Cho đời tôi thật ngọt ngào hoàn mỹ.
Tôi thường nghe lời bên sau thầm thĩ:
“Trời đã ban cho đức hạnh tuyệt vời.
Trái tim này chắc hẳn ngập niềm vui”?
Giờ tôi mất cả mọi lời thuyết phục.
Bị tan biến cả tình yêu vàng ngọc.
Tôi trưởng thành trong khổ sở đáng thương.
Trên lối đời trơ trọi rỗng lời buông.
Khi ước vọng chỉ dường như có một.
Tôi che dấu nỗi khốn cùng chua xót.
Bằng niềm vui biểu lộ vẻ bên ngoài.
Mà trong tim thổn thức khóc vì ai.
*HOÀNG NGUYÊN CHƯƠNG dịch
2)Bài 2: Trích phần 8 của tác phẩm “Cuộc đời mới”
+Bản nguyên tác tiếng Ý:
Piangete, amanti....
· -Dante Alighieri
Piangete, amanti, poi che piange Amore,
udendo qual cagion lui fa plorare:
Amor sente a Pietà donne chiamare,
mostrando amaro duol per gli occhi fore,
perché villana Morte in gentil core
ha messo il suo crudele adoperare,
guastando ciò ch' al mondo è da laudare
in gentil donna, fuora de l'onore.
Udite quanto Amor le fece orranza,
ch' io 'l vidi lamentare in forma vera
sovra la morta imagine avvenente;
e riguardava verso 'l ciel sovente,
ove l' alma gentil già locata era,
che donna fue di sí gaia sembianza.
+Bản dịch tiếng Anh:
Weep you lovers, since Love is also weeping,
Weep you lovers, since Love is also weeping,
and hear the reason that makes him full of tears.
Amor feels ladies calling on Pity,
revealing a bitter sorrow in their eyes,
because the villain Death in gentle heart
has set his cruel machinations,
destroying what the world has given praise to
in gentle lady, all except honour.
Hear how Amor has honoured her,
who in his true form I saw lamenting
bending above the lifeless image:
and often gazing upwards to the heavens,
where the gentle soul had already fled,
that was a lady of such joyful semblance.
*Translated by A.S.Klinev, 2001
+Bản dịch tiếng Việt:
(Dịch theo bản tiếng Anh của A.S.Klinev)
Tình trong nước mắt
(Piangete, amanti...)
-Nguyên tác: Dante Alighieri.
Khóc người tình khi cũng khóc tình yêu.
Về duyên cớ đã đong đầy biển lệ.
Tình yêu hiểu những giai nhân nức nở.
Cả đắng cay nơi ánh mắt muộn phiền.
Bởi tử thần hung ác ngự trong tim
Với mưu đồ đầy dã tâm tội lỗi.
Đang hủy diệt điều thế gian ca ngợi.
Nhưng cướp vẻ dịu dàng nào cướp được thanh danh.
Hãy nghe tình vì nàng đã tôn vinh.
Trong chân thực tôi biết niềm bi thống.
Để cúi xuống bóng hình không sự sống.
Và đăm đăm hướng tới cõi thiên đường.
Nơi linh hồn cao quí biệt muôn phương
Tưởng người yêu giống như đang vui vẻ.
*HOÀNG NGUYÊN CHƯƠNG dịch
Beatrice Portinari
(1266 – 1290, 24 tuổi)
Nàng thơ, tình yêu sâu đậm của Dante
trong Cuộc đời mới và Thần khúc
(1266 – 1290, 24 tuổi)
Nàng thơ, tình yêu sâu đậm của Dante
trong Cuộc đời mới và Thần khúc
