JOHN KEATS
(1795 - 1821)
(1795 - 1821)
John Keats sinh ngày31 tháng 10 năm 1795 tại Moorgrat, London.
Mất ngày 23 tháng 2 năm 1821 (lúc 26 tuổi) vì bệnh phổi . . Ông được mai táng tại nghĩa trang ở Roma (Ý), trên mộ có dòng chữ đề: “Tên của người này in trên nước” (whose name was writ in water).
Lúc sinh thời, mới 8 tuổi , ông đã bị mồ côi cha, mẹ bỏ đi lấy chồng khác, anh em phải ở với bà ngoại.Năm 15 tuổi, mẹ lại mất. Tuổi thơ ông chịu nhiều bất hạnh. Ông tốt nghiệp ngành y nhưng không làm bác sĩ mà lại theo đuổi sự nghiệp văn chương . Ông là nhà thơ cùng thời với Shelley, Byron và cũng là một đại diện tiêu biểu của trường phái lãng mạn Anh và là ngôi sao sáng ở thế kỷ 19.
Mặc dù cuộc đời ngắn ngủi nhưng ông đã xuất bản 3 tập thơ có giá trị, nhiều bài thơ thuộc loại hay nhất của văn học Anh và người ta đã xem ông là một thiên tài của thế giới.
* Poems (1817), tập thơ đầu nhưng đã có tiếng vang
* Endymion (1817), trường ca
Ode to a Grecian um (1820), trường ca
Ode to a nightingale (1819)
La Belle Dame sans Merci (1819)
Về sau các tác phẩm được biên tập thành:
The poetical works and other writings of J. Keats, 4 vv., ed. by Forman, 1883
Poetical works, ed. by Arnold, 1929
The letters, ed. by Golvin, 1891
Bright Star
Bright star, would I were stedfast as thou art--
Not in lone splendour hung aloft the night
And watching, with eternal lids apart,
Like nature's patient, sleepless Eremite,
The moving waters at their priestlike task
Of pure ablution round earth's human shores,
Or gazing on the new soft-fallen mask
Of snow upon the mountains and the moors--
No--yet still stedfast, still unchangeable,
Pillow'd upon my fair love's ripening breast,
To feel for ever its soft fall and swell,
Awake for ever in a sweet unrest,
Still, still to hear her tender-taken breath,
And so live ever--or else swoon to death.
* John Keats
*Dịch thơ:
Ngôi sao sáng
(Sonnet)
Ngôi sao sáng! Có phải tôi không dao động như em
Không cô độc từ đỉnh cao rực chiếu
Đang canh chừng bầu trời đêm vĩnh cửu
Như ẩn sĩ thiên nhiên chưa chợp mắt bao giờ
Như giọt nước trong lành rửa tội ban sơ
Gội tinh khiết thế giới người xa thẳm
Buông mạng che để ánh nhìn dịu đắm
Trên tuyết phủ núi cao, trên những cánh đồng hoang
Vẫn giữ nguyên trong tâm thế vững vàng
Gối lên ngực người yêu trắng trong đầy đặn
Cho cảm giác mãi êm đềm sâu lắng
Luôn đánh thức tim ta nỗi rung động ngọt ngào
Nghe hơi thở của nàng âu yếm cả vì sao
Để sống mãi hoặc ngất ngây lịm chết
*HOÀNG NGUYÊN CHƯƠNG dịch
* Chú thích:
Đây là bài thơ tình có lịch sử khá đặc biệt của John Keats:
Năm 23 tuổi John Keats yêu cô bạn hàng xóm xinh đẹp mới 18 tuổi tên là Fanny Brawne. Vì mang trọng bệnh trong người, ông biết mình không thể sống lâu nên giữ lòng kiên định, luôn giữ sự trong trắng cho nàng và dần dần tìm cách xa lánh để nàng quên đi. Mối tình kéo dài được 3 năm cho đến khi John Keats chết (26 tuổi).
Bài thơ này John Keats làm để tặng cho Fanny Brawne. Từ bài thơ và nội dung câu chuyện tình đầy cảm động của ông, điện ảnh Anh đã đóng một bộ phim trong năm 2009, lấy tên phim theo đầu đề của bài thơ là “Bright start” (Ngôi sao sáng). Phim do đạo diễn Jane Compion, người New Zeland thực hiện. Đây là đạo diễn đã từng có phim đạt giải Oscar. Bộ phim “Bright star” rất thành công, đã được trình chiếu và được khán giả hoan nghênh nhiệt liệt. Phim được chọn gởi đi dự giải ở Cannes. Nó đã được ca ngợi: “...Cuộn phim Bright star là một bài thơ của điện ảnh Anh. Bài thơ ngập đầy ý tứ dịu dàng trong muôn mảng màu sắc nhẹ nhàng lôi cuốn ...” hoặc “Phim đẹp như một ánh sao sáng đọng lại nỗi nhớ trong mắt người tình, miên man bất tận”.
Ảnh của diễn viên Abbie Cornish
(người Úc, đóng vai Fanny Brawne thời trẻ)
* Một bài thơ khác của John Keats:
The day is gone
(Sonnet)
The day is gone, and all its sweets are gone!
Sweet voice, sweet lips, soft hand, and softer breast,
Warm breath, light whisper, tender semitone,
Bright eyes, accomplished shape, and lang'rous waist!
Faded the flower and all its budded charms,
Faded the sight of beauty from my eyes,
Faded the shape of beauty from my arms,
Faded the voice, warmth, whiteness, paradise –
Vanished unseasonably at shut of eve,
When the dusk holiday -or holinight
Of fragrant-curtained love begins to weave
The woof of darkness thick, for hid delight;
But, as I've read love's missal through today,
He'll let me sleep, seeing I fast and pray.
* John Keats
*Dịch thơ:
Ngày đi qua
(Sonnet)
Ngày đi qua, tất cả cũng đi qua!
Cả bộ ngực, bàn tay, vành môi, lời dịu ngọt
Hơi thở ấm, tiếng thì thầm sảng sốt
Đôi mắt trong, sóng sánh cả hồn anh.
Đã úa tàn hoa phô nụ ngày xanh
Tàn sắc đẹp nơi mắt ta nhận thấy
Cả dáng xinh trong vòng tay dạo ấy
Cả lời yêu, vẻ trong trắng thiên đường.
Đã tan rồi mùa trái cấm vương hương
Ngày hay đêm đã khép từ lễ hội
Bức màn hương của tình yêu dệt lối
Đã chối bỏ niềm vui khi bóng tối đan dày.
Kinh tình yêu, anh đọc suốt hôm nay
Xin nguyện cầu để sớm vào giấc ngủ.
· * HOÀNG NGUYÊN CHƯƠNG dịch
*Chú thích:
Bài sonnet này không có đầu đề, đầu đề do người dịch
tạm đặt để dễ ghi nhớ.
(người Úc, đóng vai Fanny Brawne thời trẻ)
* Một bài thơ khác của John Keats:
The day is gone
(Sonnet)
The day is gone, and all its sweets are gone!
Sweet voice, sweet lips, soft hand, and softer breast,
Warm breath, light whisper, tender semitone,
Bright eyes, accomplished shape, and lang'rous waist!
Faded the flower and all its budded charms,
Faded the sight of beauty from my eyes,
Faded the shape of beauty from my arms,
Faded the voice, warmth, whiteness, paradise –
Vanished unseasonably at shut of eve,
When the dusk holiday -or holinight
Of fragrant-curtained love begins to weave
The woof of darkness thick, for hid delight;
But, as I've read love's missal through today,
He'll let me sleep, seeing I fast and pray.
* John Keats
*Dịch thơ:
Ngày đi qua
(Sonnet)
Ngày đi qua, tất cả cũng đi qua!
Cả bộ ngực, bàn tay, vành môi, lời dịu ngọt
Hơi thở ấm, tiếng thì thầm sảng sốt
Đôi mắt trong, sóng sánh cả hồn anh.
Đã úa tàn hoa phô nụ ngày xanh
Tàn sắc đẹp nơi mắt ta nhận thấy
Cả dáng xinh trong vòng tay dạo ấy
Cả lời yêu, vẻ trong trắng thiên đường.
Đã tan rồi mùa trái cấm vương hương
Ngày hay đêm đã khép từ lễ hội
Bức màn hương của tình yêu dệt lối
Đã chối bỏ niềm vui khi bóng tối đan dày.
Kinh tình yêu, anh đọc suốt hôm nay
Xin nguyện cầu để sớm vào giấc ngủ.
· * HOÀNG NGUYÊN CHƯƠNG dịch
*Chú thích:
Bài sonnet này không có đầu đề, đầu đề do người dịch
tạm đặt để dễ ghi nhớ.